Contaminación
El vertido de un barco en el Atlántico inunda una ría gallega con millones de microplásticos

Vecinas afectadas se organizan para recoger sacos y limpiar las playas de pellets de menos de un centímetro que están contaminando la costa de las Rías Baixas. Tras la presión social, Xunta y Gobierno ponen en marcha un plan de contingencia.
Microplasticos Galicia
Los vertidos de pellets de plástico en la costa de Muros y Noia. | Foto: Noia Limpa.
Actualizado a las 11.19
4 ene 2024 16:07

El vertido de un buque de carga frente a las costas gallega y portuguesa ha hecho saltar todas las alarmas en la ría de Muros e Noia, en la provincia de A Coruña. Se trata de millones de pequeños pellets de plástico que se emplean en buena parte de las industrias convertidos principalmente en polietileno, polipropileno, poliestireno, cloruro de polivinilo y otros plásticos o resinas sintéticas. Es decir, son utilizados en casi cualquier plástico de uso cotidiano. Son pequeñas bolas de menos de cinco milímetros de diámetro que, desde el 13 de diciembre, se han ido depositando en la mayor parte de las playas de esta parte de las Rías Baixas. Tras la presión social producida durante este jueves, tanto el Gobierno del Estado como la Xunta de Galicia han anunciado que activan un plan de emergencia. Las medidas de contingencia llegan casi un mes después de los primeros indicios del vertido, a pesar del de la contaminación a la que se está exponiendo a los ecosistemas marinos gallegos de la zona.

La voz de alarma la han dado en los últimos días las vecinas y vecinos de la zona a través de la plataforma Noia Limpa, que ha sido la voz cantante que ha canalizado las denuncias de la ciudadanía ante la impasibilidad, dicen, de las administraciones a las que debería ocupar. “No hemos visto ninguna medida por parte ni de la Xunta ni del Ministerio. Es la gente la que, voluntariamente, se está organizando para recoger todo este desastre”, explica una de las miembros a El Salto. No es poco lo que han recogido. Desde que el 23 de diciembre la presencia de los restos contaminantes comenzó a aumentar, han retirado del litoral al menos 60 sacos de 15 kilogramos cada uno. Algunos rotos por los impactos en el mar y otros, todavía intactos y con la marca Bedeko Europe, una empresa de distribución de productos químicos con sede de Polonia, inscrita en uno de sus lados. 

Ni la Xunta de Galicia ni el Ministerio de Transportes y la Marina Mercantes han respondido a las preguntas de este diario sobre el plan de contingencia que planean ni tampoco han querido dar detalles acerca de las causas concretas, todo apunta a que la llegada masiva de estos microplásticos se está produciendo fruto de una pérdida de mercancía por parte de algún tipo de carguero que viajaba a través del corredor de Fisterra. Solamente Transportes ha explicado que han estado llevando a cabo “tareas de vigilancia a través de medios aéreos y marítimos para localizar el producto, aunque dadas sus características, no se ha podido localizar en el mar” y que su recogida solo es “posible al llegar a la costa”.

Fuentes extraoficiales de Salvamento Marítimo sí confirman que el buque al que se le imputa el presunto vertido habría salido de Algeciras (Cádiz) el cinco de diciembre para acabar recalando en Rotterdam (Holanda) el día diez empleando el citado corredor, algo que encaja con las fechas de los primeros registros de llegadas de plástico a tierra, en el Ayuntamiento de Ribeira (A Coruña) en la primera quincena de diciembre.

Organizaciones ecologistas piden depurar responsabilidades

La Asociación para a Defensa Ecolóxica de Galiza (Adega), una de las principales organizaciones ambientalistas del país, ha instado este mismo jueves a la Xunta y a la demarcación de Costas de Galicia a activar urgentemente el Plan de Contingencia por contaminación marina accidental por la aparición de millones de estos microplásticos. A pesar de que la primera alerta pública sobre la aparición de estos residuos en el litoral gallego se produjo el pasado 15 de diciembre, hasta el momento ni la Xunta ni Costas están haciendo nada para controlar el impacto de este vertido, detectar los puntos de contaminación o proceder a la eliminación de microplásticos, denuncian.

“Estos residuos, de no ser retirados de las playas, podrían acabar pasando a formar parte de nuestra cadena trófica o alimentaria, ingeridos por la fauna marina, además de suponer un nuevo ataque contaminante a nuestro litoral y a toda la biodiversidad costera. Lejos de solucionar el problema, con cada marea, siguen llegando más microplásticos a nuestras costas y ya hay avisos de su llegada a playas de Lugo e incluso de Asturias y Cantabria”, denuncian desde Adega. Desde la organización lamentan comprobar una vez más “cómo ante nuevos episodios de contaminación marina en nuestras costas, las administraciones públicas siguen mirando para otro lado, ejerciendo un claro descuido de sus deberes, que pone en entredicho la responsabilidad de proteger y cuidar los ciudadanos de nuevo en manos de los ciudadanos nuestro entorno costero”. Además, alertan de su disposición a recurrir a todas las acciones judiciales que hagan falta si las administraciones públicas competentes continúan sin actuar.

Peligros para la salud humana y del ecosistema

El impacto en la vida marina y en los ecosistemas del litoral se manifiesta claramente ante este tipo de vertidos, ya que estos diminutos fragmentos son fácilmente confundidos por la fauna marina con alimentos, lo que puede resultar en daños internos y la acumulación de toxinas en sus sistemas. Además, la contaminación de la cadena alimentaria surge como una consecuencia directa de la ingestión de estos microplásticos por parte de la vida marina. Este fenómeno plantea un riesgo potencial para la salud humana, especialmente cuando los productos marinos contaminados son consumidos, especialmente en zonas marisqueras como la ría de Muros e Noia.

La degradación de hábitats costeros es otro desafío relevante que afrontan a esta hora en los despachos de las Administraciones competentes, ya que la acumulación de pellets de plástico en playas y áreas costeras tiene impactos negativos en los hábitats locales, interfiriendo con la reproducción y el desarrollo de diversas especies, afectando directamente a la biodiversidad. La persistencia a largo plazo de los pellets de plástico añade una capa adicional de preocupación, ya que estos son notoriamente resistentes a la degradación. Esta característica implica que el daño continúa mucho después de que el vertido inicial ha ocurrido, ejerciendo efectos negativos a largo plazo.

En esta zona del litoral gallego y a falta de la información oficial que constate la dimensión del vertido, la economía local se podría ver afectada de manera significativa por la contaminación con pellets de plástico. La degradación de la calidad del agua y la disminución de la pesca impactarían directamente en las industrias locales. En términos de gestión y mitigación, la remoción efectiva de de playas y cuerpos de agua se presenta como un desafío considerable que ni Xunta ni Gobierno del Estado parecen estar activando. Además de que los esfuerzos de limpieza son a menudo costosos y requerirán, cuanto más se tarde, recursos considerables para restaurar la salud de los ecosistemas afectados.

Contaminación
A vertedura dun barco no Atlántico enche a ría de Muros e Noia con millóns de microplásticos

Ante a falta de medidas por parte da Xunta e o Goberno do Estado, veciñas e veciños organízanse para recoller ducias de sacos e limpar as praias de pellets de menos dun centímetro que están a contaminar a costa das Rías Baixas.
Microplasticos Galicia

A vertedura dun buque de carga fronte á costas galega e portuguesa fixo saltar todas as alarmas na ría de Muros e Noia, na provincia da Coruña. Trátase de millóns de pequenos pellets de plástico que se empregan en boa parte das industrias convertidos principalmente en polietileno, polipropileno, poliestireno, cloruro de polivinilo e outros plásticos ou resinas sintéticas. É dicir, son utilizados en case calquera plástico de uso cotián. Son pequenas bólas de menos de cinco milímetros de diámetro que, desde o 13 de decembro, fóronse depositando na maior parte das praias desta parte das Rías Baixas sen que nin o Goberno do Estado nin a Xunta de Galiza nin os Concellos afectados activaran plan de emerxencia algún. Ou polo menos non o recoñecen, a pesar da contaminación á que se está expondo aos ecosistemas mariños galegos da zona.

A voz de alarma dérona nos últimos días as veciñas e veciños da zona a través da plataforma Noia Limpa, que foi a voz cantante que canalizou as denuncias da cidadanía ante o inmobilismo, din, das administracións ás que debería ocupar. “Non vimos ningunha medida por parte nin da Xunta nin do Ministerio. É a xente a que, voluntariamente, está a organizarse para recoller todo este desastre”, explica unha das membros ao Salto. Non é pouco o que recolleron. Desde que o 23 de decembro a presenza dos restos contaminantes comezou a aumentar, retiraron do litoral polo menos 60 sacos de 15 quilogramos cada un. Algúns rotos polos impactos no mar e outros aínda intactos e coa marca Bedeko Europe, unha empresa de distribución de produtos químicos con sede de Polonia, inscrita nun dos seus lados.

Malia que nin a Xunta de Galiza nin o Ministerio de Transportes e a Mariña Mercante responderon ás preguntas deste diario sobre o plan de continxencia que planean nin tampouco quixeron dar detalles acerca das causas concretas, todo apunta a que a chegada masiva destes microplásticos está a producirse froito dunha perda de mercadoría por parte dalgún tipo de cargueiro que viaxaba a través do corredor de Fisterra. Fontes extraoficiais de Salvamento Marítimo si confirman que o buque ao que se lle imputa a presunta vertedura sairía de Alxeciras (Cádiz) o cinco de decembro para acabar recalando en Róterdan (Holanda) o día dez empregando o citado corredor, algo que encaixa coas datas dos primeiros rexistros de chegadas de plástico a terra, no Concello de Ribeira (A Coruña) na primeira quincena de decembro.

Organizacións ecoloxistas piden depurar responsabilidades

A Asociación para a Defensa Ecolóxica de Galiza (Adega), unha das principais organizacións ambientalistas do país, instou este mesmo xoves á Xunta e á demarcación de Costas de Galiza a activar urxentemente o Plan de Continxencia por contaminación mariña accidental pola aparición de millóns destes microplásticos. A pesar de que a primeira alerta pública sobre a aparición destes residuos no litoral galego produciuse o pasado 13 de decembro, até o momento nin a Xunta nin Costas están a facer nada para controlar o impacto desta vertedura, detectar os puntos de contaminación ou proceder á eliminación de microplásticos, denuncian.

“Estes residuos, de non ser retirados das praias, poderían acabar pasando a formar parte da nosa cadea trófica ou alimentaria, inxeridos pola fauna mariña, ademais de supor un novo ataque contaminante ao noso litoral e a toda a biodiversidade costeira. Lonxe de solucionar o problema, con cada marea, seguen chegando máis microplásticos ás nosas costas e xa hai avisos da súa chegada a praias de Lugo e mesmo de Asturias e Cantabria”, denuncian desde Adega. Desde a organización lamentan comprobar unha vez máis “como ante novos episodios de contaminación mariña nas nosas costas, as administracións públicas seguen mirando para outro lado, exercendo un claro descoido dos seus deberes, que pon en dúbida a responsabilidade de protexer e coidar de novo en mans dos cidadáns a nosa contorna costeira”. Ademais, alertan da súa disposición a recorrer a todas as accións xudiciais que fagan falta se as administracións públicas competentes continúan sen actuar.

Perigos para a saúde humana e do ecosistema

O impacto na vida mariña e nos ecosistemas do litoral maniféstase claramente ante este tipo de verteduras, xa que estes diminutos fragmentos son facilmente confundidos pola fauna mariña con alimentos, o que pode resultar en danos internos e a acumulación de toxinas nos seus sistemas. Ademais, a contaminación da cadea alimentaria xorde como unha consecuencia directa da inxestión destes microplásticos por parte da vida mariña. Este fenómeno expón un risco potencial para a saúde humana, especialmente cando os produtos mariños contaminados son consumidos, especialmente en zonas marisqueiras como a ría de Muros e Noia.

A degradación de hábitats costeiros é outro desafío relevante que afrontan a esta hora nos despachos das Administracións competentes, xa que a acumulación de pellets de plástico en praias e áreas costeiras ten impactos negativos nos hábitats locais, interferindo coa reprodución e o desenvolvemento de diversas especies, afectando directamente á biodiversidade. A persistencia a longo prazo dos pellets de plástico engade unha capa adicional de preocupación, xa que estes son notoriamente resistentes á degradación. Esta característica implica que o dano continúa moito despois de que a vertedura inicial ha ocorrida, exercendo efectos negativos a longo prazo.

Nesta zona do litoral galego e a falta da información oficial que constate a dimensión da vertedura, a economía local poderíase ver afectada de maneira significativa pola contaminación con pellets de plástico. A degradación da calidade da auga e a diminución da pesca impactarían directamente nas industrias locais. En termos de xestión e mitigación, a remoción efectiva de de praias e corpos de auga preséntase como un desafío considerable que nin Xunta nin Goberno do Estado parecen estar a activar. Ademais de que os esforzos de limpeza son a miúdo custosos e requirirán, canto máis se tarde, recursos considerables para restaurar a saúde dos ecosistemas afectados.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Medio ambiente
Medio Ambiente Colectivos ecologistas y vecinas se movilizan contra la planta de biogás en La Calahorra, Granada
Esta semana ha comenzado la construcción de la primera planta de biogás en Andalucía en Calahorra (Granada), a pesar de las movilizaciones de vecinas y colectivos ecologistas
Medio ambiente
Minas en Andalucía La sinrazón de los vertidos mineros al Guadalquivir
Se cumplen 26 años del vertido minero desde la Mina de Aznalcollar al Río Guadiamar en abril de 1998. Ahora, los nuevos proyectos de vertidos mineros desde las minas Cobre-Las Cruces y Aznalcóllar-Los Frailes vuelven a poner en peligro la zona al no haber tenido en cuenta las características del lugar.
Antonino
5/1/2024 17:31

Si fuese por la Xunta, nos comeríamos los plásticos sin saberlo. Por desgracia, esto no le restará votos en las próximas elecciones. Dónde quedará aquello de "nunca mais"??

1
0
nfernandezosinaga
5/1/2024 9:17

Escribi en Linkedin al CEO de Bedeko Europe y comparti este articulo. Ellos dicen que fue la compañia de transporte MAERSK que perdio varios contenedores. Hay muchos articulos al respecto de este incidente: https://shippingwatch.com/carriers/article16713910.ece

0
0
nfernandezosinaga
5/1/2024 9:18

Por supuesto esto no ayuda en nada a la catastrofe ecologica, pero igual se puede pedir responsabilidades a Maersk para que arimen el hombro con la limpieza....

0
0
RamonA
4/1/2024 20:56

Ni la Xunta ni el MITECO. ¡Qué irresponsables nos están gobernando! La contaminación y el cambio climático son las causas del principio del fin del planeta. Para ambas administraciones, del PP y del PXXE, no hay una verdadera conciencia ecológica y sus políticas no tienen al ecologismo en el centro. Negacionismo, pasotismo y greenwashing, entre estos límites se mueven unos y otros.

2
0
Genocidio
Genocidio La ONU advierte de que un ataque sobre Rafah colapsaría la distribución de ayuda en Gaza
Turquía suspende todo el comercio con Israel. El fiscal del Tribunal Penal Internacional advierte de que no admitirá “amenazas” después de que trascendiera que imputará a Netanyahu y los suyos.
Fútbol
Fútbol Vicente del Bosque como respuesta a las presiones de Fifa y Uefa
El nombramiento del exseleccionador como presidente de la Comisión de Normalización, Representación y Supervisión busca alejar los fantasmas de una intervención política de la RFEF.
Colombia
Colombia Sostener la vida en un ETCR
En la vereda colombiana La Plancha, la convivencia entre excombatientes y población civil es una realidad marcada por necesidades comunes.
Cine
Cine 'Civil War', estética geopolítica en tierra de nadie
La sensación es que Civil War se queda en algunas ocasiones en una peligrosa tierra de nadie, tanto en sus cambios de estilo como en su contenido.
Memoria histórica
Memoria histórica Relatores de la ONU piden a España que actúe contra las leyes antimemoria de tres autonomías
Los relatores internacionales denuncian las posibles vulneraciones de derechos de dos normas en proceso y una aprobada por los Gobiernos de coalición de Partido Popular y Vox en tres comunidades autónomas.

Últimas

El Salto n.74
Revista 74 Cuando los algoritmos te explotan: no te pierdas el número de primavera de la revista de El Salto
De cómo los algoritmos y la IA gestionan el trabajo de cientos de millones de personas con ritmos y condiciones del siglo XIX, y de mucho más, hablamos en nuestro número de primavera. Ya disponible para socias y en los puntos de venta habituales.
Eventos
Evento Un Salto al periodismo del futuro: súmate a nuestro primer evento para estudiantes y jóvenes profesionales
El viernes 10 de mayo, El Salto organiza una jornada de periodismo joven para profundizar en temas clave, nuevos lenguajes y formatos, desde un enfoque eminentemente práctico.
Comunidad El Salto
Palestina La campaña de apoyo a Gaza de El Salto recauda más de diez mil euros para la UNRWA
El pasado 26 de febrero, tras más de cuatro meses de ofensiva militar de castigo por parte Israel sobre la Franja de Gaza, desde El Salto decidimos ir más allá del periodismo ante la gravedad de los hechos.
Formación El Salto
Formación El Salto Fotoperiodismo y movimientos sociales: Una mirada a las luchas desde abajo a través de un objetivo
La Escuela de Periodismo Crítico de El Salto ofrece su primer curso presencial, en el que abordaremos, de la mano de nuestros fotógrafos, cómo plasmar a través de la imagen movilizaciones y resistencias.
Más noticias
Periodismo
Periodismo Desinforma, que algo queda
En la fecha que se conmemora el Día de la Libertad de Prensa, hay que analizar sus dimensiones, la opacidad en el reparto de la publicidad institucional, la necesidad de la alfabetización mediática y qué medidas concretas pueden llevarse a cabo.
Educación pública
Educación a la madrileña Huelga de profesorado en Madrid o cómo organizar la protesta desde abajo
El profesorado madrileño convoca los próximos 8 y 21 de mayo dos jornadas de huelga para que se reviertan los recortes de la época Aguirre en una protesta que tuvo su génesis al margen de la mesa sectorial.
El Salto Twitch
Antirracismo Frente a su racismo, respuesta comunitaria antirracista
El tema de “Entre el nopal y el olivo” de hoy nace desde la reflexión (no nuestra y no nueva) de cómo responder desde la colectividad a la violencia racista. Cómo imaginamos un horizonte antirracista. Cómo pensar estrategias juntas.
Análisis
Análisis No dejemos de hablar de Siria
La situación humanitaria en Siria se endurece en un contexto de inestabilidad regional, mientras que la ayuda internacional que el país recibe es muy inferior a la necesaria.

Recomendadas

Rap
Rap Viaje a los orígenes del hip hop en España: “Nadie esperaba ganar dinero con el rap”
El historiador Nicolás Buckley y el periodista Jaime Valero, exredactor jefe de HipHop Life, publican Maestro de ceremonias, un libro sobre la historia de la cultura hip hop en España.
Sidecar
Sidecar Las reglas del juego
Aunque es poco probable que el reciente intercambio de fuego entre Israel e Irán desemboque en una guerra total, este ha puesto de manifiesto la vulnerabilidad de Israel en un momento político decisivo.
Arte contemporáneo
Artivismo Lara Ge: “A través de la práctica creativa nutrimos el espacio comunitario”
Ideadestronyingmuros desarrolla temas sobre feminismo, alternativas de vida al capitalismo y también sobre movimientos migratorios, con una fuerte posición transfronteriza.
En el margen
Francisco Godoy Vega “El ojo del blanco es como el ojo de Dios: es abstracto, es superior y puede verlo todo”
Doctor en Historia del Arte, Francisco Godoy Vega forma parte del colectivo de arte colaborativo Ayllu. Este activista antirracista aborda las consecuencias del supremacismo blanco. En 2023 publicó el libro ‘Usos y costumbres de los blancos’.