Euskera
Nafarroako hizkuntz-zonifikazioari Hordago!

Euskal Herrian 3.220.000 biztanle inguru dira, eta 16 urte baino gehiago dituztenetatik, %51,8 dira euskaldunak Gipuzkoan, %30,6 Bizkaian, %22,4 Araban, %20,1 Iparraldean eta soilik %14,1 Nafarroan. Ume eta nerabeen ezagutza altuagoa den arren, biztanle helduen laurden bat baino gutxiago dira euskaldunak, eta beste batzuk euskaldun hartzaileak direla jakinda (%10,6 Nafarroan), haien ikasteko gaitasuna eta hizkuntzarekiko atxikimendua da gure euskararen biziraupenerako gakoa. Zeresanik ez dago gure hizkuntzaren egoera larria dela, batez ere bere hedapena legalki oztopatzen den lekuetan: Iparraldean, Estatu frantsesak hizkuntza gutxituekiko duen politika dela, eta Nafarroan, 1986an onartutako Euskararen Legearen bidez, besteak beste.

Nafarroari dagokionez, Foruaren Hobekuntzak 9. artikuluko 2. puntuan dio: “Euskara ere hizkuntza ofiziala izango da Nafarroako eremu euskaldunetan”. Honen harira 1986. urtean Nafarroako Parlamentuak 18/1986 Foru Legea onartu zuen, Euskararen Legea alegia. Bertan 3 hizkuntza-eremu ezartzen dira Nafarroa osorako, euskalduna, mistoa eta ez-euskalduna, eta hauentzako hizkuntza ofizialtasun maila ere:

Hordago! Nafarroak 2019-2020 urteen artean ematen zituen bere lehenengo urratsak. Zonifikazioak indartsu jarraitzen zuela eta egoera hau inposatu zuten alderdi politikoek mapa dagoen moduan mantentzeko borondate osoa zutela ikusten zuten hainbat pertsonek. Hauek, bai mugimendu eta eragile euskaltzaletan parte hartzen dutenak, eta baita hauetatik kanpo daudenek ere, egoera hau bukatzeko dema hartu zuten eta ekimenari forma eman zioten, 2021eko azaroan Cortesen aurkeztuz.

Esan bezala, zonifikazioa bukatzea dute helburu nagusi, Nafarroa osoan euskara ofiziala izan dadin eta nafarrak mailakatzen eta bereizten dituen salbuespen egoerari amaiera emateko, guztiok eskubide berdinak izan ditzagun. Baita gure hizkuntza, “gaztelania erraldoiaren ondoan bizi den hizkuntza gutxitu eta gutxiagotua”, “babestu eta kaltetzea edo galtzea eragoztea” ere, egitasmoan aipatzen duten bezala. Eta Nafarroan ditugun bi hizkuntza parez pare egotea. Guzti hau “segregaziorik edo eskubideen urraketarik gabeko etorkizuna irabazteko”.

Argia

El euskera no será merito en Nafarroa

Argia

Euskera

El euskera no será merito en Nafarroa

Argia

El Tribunal Superior de Justicia de Navarra ha decidido que el euskera no debe ser tenido en cuenta como mérito en la zona mixta y en la calificada como no euskaldun. La decisión ha generado enfado entre agentes sociales y representantes políticos.

Guzti hau lortzeko, manifestaldi eta ekitaldi haundiez aparte, herri ezberdinetan pertsona sareak “ehuntzea” da beren lehentasuna. Hegoaldetik iparraldera, (Cortes/Erribera/Erdialdea), eta behetik gora: lehenik herrietan harremanak sortu eta ekitaldiak egin (mobilizazioak, herri argazkiak…) oinarri sozial finkoa sortu eta zabaltzeko, eta azkenik ere Iruñera eta iparraldera joateko eta, baita, herrialde osora jauzi egiteko, herrialde mailako jarduerekin.

Nafarroan, euskararen aldeko eta euskalgintzaren inguruko ekimen eta mugimenduak askotarikoak izan dira. Hala nola, Oinarriak plataformak, 2000. urtean, 48.000 sinadurek bermatutako mozioa aurkeztu zuen hasieran aipatutako Euskararen legea “handitzeko”. Euskal Herrian Euskarazek edota Euskalgintzaren Kontseiluak mobilizazio ugari burutu dituzte, baita ere. Eta Hordago! Nafarroa euskararen alde egiten hari den guzti honi batu nahi dio bere arrazoibide eta filosofia. Lehengo hegoaldea eta herriak, bide hortan denok batera, behingoz, zonifikazioa bertan behera uztea aldarrikatzeko.

Geroa Bai alderdi politiko euskalduna Nafarroako gobernuaren parte izanak eta gobernua bera EH Bilduren botoen beharrean izanak bide horretan emandako pausoak handiak izatea suposatu behar zuen. Nahiz eta pausoak eman diren, “helduen euskalduntzea, haur eta nerabeen aisialdirako eskaintza, digitalizazioa, alor sozioekonomikoan euskara sustatzeko planak, hedabideetan euskararen presentzia handitzeko laguntzak, entitate sozialekin eta udalekin egiten den lanean” besteak beste, luzea da oraindik egin beharreko bidea euskara herrialde osoan normalizatu ahal izateko (Jabi Arakama, Berria, 2023-ko irailak 9). PSN eta UPN dira, ordea, indar oztopatzaileak, eta haien indarra ez da txikia oraindik. Aipatzekoa da Mañeruko kasua, ikaslegoaren %64 D ereduko ikasketetan duen eremu ez-euskaldunean dagoen herria. Udalak eremu mistora pasatzeko eskaera egin ostean, bi alderdi horiek botoak batu zituzten hori eragozteko, herriko ikasleak Garesera ikastera joatera behartuz.

Gauzak honela, Hordago! Nafarroa euskalgintzaren eta euskararen aldeko borrokaren taulan presioa gehitzeko ekimena da, Nafarroako hiritarrak hizkuntz-klaseetan bereizten dituen lege segregazionistak behingoz bukatuz, eta nafar errealitate elebiduna herrialde osora zabalduz, euskaraz bizi ahal izateko.

Todo el mundo ama el euskara

Iván Giménez

Idiomas

Todo el mundo ama el euskara

Iván Giménez

En teoría, todos estamos a favor del euskara en un sentido humanista. En lo general, la ciudadanía navarra está más o menos de acuerdo. En lo concreto, saltan chispas