Educación
Unha de debuxos animados

“Olla, os debuxos da nai que vai sempre cun mandilón posto! Lembras?”. Estou coa miña filla de catro anos nun bar e hai unha pantalla acesa na parede. Lémbrome. Chámase Kid-E-Cats. É unha serie animada estreada en 2005 que foi adquirida por Movistar para a súa canle Nick Jr, en decembro de 2017, e hai pouco HBO introduciuna na súa grella. É aí onde a vimos a primeira vez, suxerida polo algoritmo da plataforma. Lembro que me sorprendín e preguntarlle se se decataba de que a señora gata pasara o capítulo enteiro co delantal posto e un pano de limpar na man, servindo aos gato-fillos e ao gato-pai cando volveu do seu traballo fóra do fogar.

Unha nota de prensa asegura que a serie “narra situacións nas que é importante ser independente e aprender a valerse por un mesmo”, que é basicamente o que hoxe promete case calquera tipo produto destinado á infancia. Falamos moito de sobreprotección, mais obviamos a reflexión sobre a ausencia real de escenarios para evitala e depositamos no mercado a construción social. Por iso os artefactos para pequenos incorporan por rutina na descrición que son o medio para atinxir a autonomía.

Os debuxos animados seguen a amosar a ollada masculina da que fala Laura Mulvey, do home branco heterosexual de clase media, sen implicacións nos coidados ou na limpeza, que dirixe a industria audiovisual. A ortodoxia incúlcase tamén a través dos estereotipos normativos audiovisuais. O audiovisual mainstream vívese como un trazo de aceptación en comunidade.

Até unha serie como Peppa Pig, que se exhibe en 180 países diferentes, espertou no seu día a inquedanza de sectores conservadores. Peppa Pig, onde a protagonista é unha porquiña-nena lista e enxeñosa que vive nunha familia nuclear na que a asignación tradicional de roles non experimenta un cuestionamento específico, foi diana das iras dun columnista do Daily Telegraph nun famoso artigo contra a televisión pública australiana “polas estarrecedoras posturas feministas” de Peppa.

Os debuxos da nosa infancia

A experimentación da infancia como verdadeira patria, tal e como a definía Rilke, contribúe a idealizar produtos televisivos de escasa calidade que chuchamos ao saír da escola. A carón de grandes series como Fraggle Rock, algunhas da BRB Internacional, Autos locos, Dragon Ball ou programas como A Bola de Cristal... Estaban David el gnomo, os Fruitys, He Man, Calimero, Banner e Flappy… A insubstancialidade inoculada polo tubo da tele.

Fanse hoxe grandes series de debuxos e de mistura de animación, acción e títeres como as gorentosas temporadas modernas de Sesam Street. A cultura audiovisual das novas xeracións está a anos luz da nosa. Tamén o tempo que destinan, a súa capacidade para seleccionar programas acordes aos gustos a través de plataformas gratuítas, como Youtube, ou de pago, como HBO ou Netflix (onde a tele comeza a ser un traste irrelevante). E o nivel de acción: Para que un cativo de hoxe seguise un fotograma completo da oitenteira abella Maya recolectando néctar habería que lle trabar os ollos como a Alex DeLarge, o carismático sociópata da Laranxa mecánica. É certo que moitos protagonistas actuáis están demasiado nerviosos, parece que entre escenas visitan compulsivamente o backstage, pero o resultado son produtos moi ben armados como Hora de aventura, Bob Esponxa, Phineas e Ferb ou O incríbel mundo de Gumball, series para rapaces que incorporan parte dun público adulto. Algo, que eu saiba, bastante inédito, a excepción tal vez de Son Goku.

Estame resultando moi interesante revisitar un clásico cunha nena protagonista: Pipi Mediaslongas, unha cativa forte e aventureira que vive cun mono e que nos lembra que ser independente non é algo que se escribe nunha nota de prensa, na recensión dunha serie ou no prospecto dun novo aparello para bebés.