Coronavirus
Bosques pechados: A aplicación das políticas deseñadas para a cidade no campo

O territorio rural, aínda que corresponde a un 84,5% da superficie galega, é sistematicamente esquecido polas políticas e servizos sociais, as inversións económicas e culturais das deputacións.

Porque parece que, a diferenza do campo, a cidade ten todo o necesario para un bo vivir: traballo, servizos públicos coma o transporte e as bibliotecas, universidades, ximnasios, centros comerciais, cines.... A cidade é un privilexio. Excepto en momentos de crises. Que pasa entón cando todos eses privilexios pechan? Que é o que queda na cidade para nós?

A xente vacila se saír ou non á súa leira que está ao cruzar a estrada, por onde xa non camiña ninguén, por medo á denuncia das persoas que coñecen o seu nome e enderezo. Cando é que os políticos deixarán de supoñer que a totalidade da poboación é urbana?

En canto se decretou o estado de alarma o pasado 14 de marzo, houbo unha tendencia de movemento da poboación cara a iso que chamamos a España valeira. Por unha banda, o turismo rural foi a opción que elixiron todas aquelas persoas da cidade que quixeron escapar do foco do contaxio do SARS-CoV-2 e mudar a un ambiente lonxe da ansiedade do cerramento e do pánico da xente. Da mesma maneira e quizabes polas mesmas razóns, unha cantidade considerable de emigrantes do rural, retornaron a esas casas das que saíron algunha vez.

Porque, cando todo é incerto e nas cidades xa non ofrecen nada, a natureza, esa vella esquecida, volve a ser considerada coma un privilexio que nos resgarda como ningún dos mundos de cemento fino.

Unha vida no confinamento cotián

Nas aldeas, a maioría da xente ten as súas fincas ou as súas cadras dentro do linde da súas casas. Porén, o movemento das persoas no contexto do presente estado de alarma, é bastante similar ao que ten nunha situación “normal”: a xente sae as súas fincas a sementar cebolas nas hortas, desbrozar a herba ou pastorear os animais.

Para a maioría da xente todas estas actividades non son vistas agora como privilexios desde os pisos nas cidades, mais na aldea son as tarefas que fan diariamente para a propia subsistencia.

Tanto a falta de servizos de transporte, como de cultura dignos, manteñen á poboación rural nun estado de confinamento permanente no cal as persoas que non contan con trasporte privado, só baixan ás cidades cos mesmos motivos permitidos nel estado de alarma: a compra de alimentos e medicamentos, así como ás citas médicas.

E esta situación non é exclusiva das persoas maiores. As mulleres que teñen baixo o seu coidado a familiares enfermos, dificilmente saen da súa casa xa que son os homes os que normalmente saen traballar e facer as compras.

O MEDO E A VIXILANCIA

Se hai algo que o SARS-CoV-2 alterou de forma significativa a cotiandade da vida no rural, sen dúbida é o estado de medo das persoas maiores, as máis vulnerables, que está a ser alimentado polo tratamento da pandemia por parte de certas cadeas de televisión que son o seu único vínculo co exterior.

Sumando isto coa propagación de noticias falsas entre a veciñanza sobre a forma na que se transmite o virus, as maiores que terminan por facer cousas como denudarse antes de entrar á casa logo dunha viaxe á vila.

A diferenza do medo e do coidado non termina por ser clara e é así coma comezan a aparecer as denuncias á Garda Civil nas que se sinala anonimamente a persoas que saíron dar un paseo polo monte, xa que a mala información e o estado de alarma e medo anulan a capacidade de recoñecer a diferenza de contexto con respecto á cidade.

Porque, ao chegar ás aldeas con menos de 300 habitantes, a situación de confinamento non é tan distinta das cidades: unha vez máis as normas deseñadas para os centros urbanos aplícanse do mesmo xeito para os rurais. O feito de que o metro das cidades permaneza aberto e, pola contra, o bosque no rural baleiro estea pechado, comezan a facer dubidar unha vez máis da aplicación xeral das normas.

Se o 84% do territorio galego é rural, por que non se crean normativas que se adapten á realidade do campo galego?

Agora a xente vacila se saír ou non á súa leira que está ao cruzar a estrada, por onde xa non camiña ninguén, por medo á denuncia das persoas que coñecen o seu nome e enderezo. Cando é que os políticos deixarán de dar por sentado que a totalidade da poboación é urbana? Cando é que a periferia vai estar considerada polo centro? Dos 29.575 quilómetros cadrados do territorio galego, 25 mil están considerados como territorio rural. Porque non é isto suficiente para a creación de normativas no estado de alarma que se adapten á realidade do campo galego?

E, por outra banda, é que o Estado español non é capaz de atopar outro xeito de relacionarse cós cidadáns nesta emerxencia que non sexa a través das políticas de medo nas que se inclúe o desplegue de gardas civis intimidantes e, nalgúns casos, armados? Que a nivel político se pense que nesta emerxencia a xente non é capaz de cooperar sen ameazas de por medio é perigoso.

Mentres as políticas sigan sendo construídas deste xeito, a natureza volverá ser esquecida cando a crises pase. A xente retornará as cidades e ao rural, ese afastado lugar polo que nunca loitamos, quedará como a reserva á que concorremos cando o que hai nas urbes xa non nos convén.