Arte
Os señores importantes

“Cada un dos señores importantes que atopamos na obra representan un vicio, defecto ou actitude tan humanas e tan vellas como o mundo”, comenta a autora. Seres mitolóxicos, históricos e personaxes da literatura conviven con outros anónimos, e todos eles representan características concretas que podemos identificar con facilidade. Os personaxes encarnan unha serie de vicios como a arrogancia, o narcisismo ou a avaricia. Son retratos ridículos, feitos desde o humor e coa premisa de que cando nos observamos desde a distancia o que parece importante pode, mesmo debe, ser visto como ridículo. Pero non só atopamos señores nos corenta e cinco retratos que compoñen a obra, trece mulleres e un bebé conforman unha ampla paisaxe que nos lembra como somos, ou que podemos chegar a ser en determinados momentos. Unha sorte de espello no que mirarnos, pensarnos e, porque non, rirnos de nós mesmas.

Historia do proxecto

O proxecto arrinca no inverno do ano 2014, na Casa das peritas, obradoiro, galería de arte ocasional e fogar da artista moldava Natasha Lelenco, sita na aldea de Mallas, preto de Fisterra. Diante dun monte de leña, a artista selecciona uns toros de madeira para empregar como soporte do seu próximo traballo pictórico. “Eu non son carpinteira, fun aprendendo o comportamento das madeiras a medida que avanzaba o proxecto. Ate ese momento sempre traballara sobre soportes mais traballados”. Algúns apodrecen ou quebran, outros secan correctamente. Este proceso desperta na artista a reflexión sobre a permanencia das cousas, sobre o efímero, a morte e a transformación. “O curioso deste formato é que o soporte de madeira conserva o corazón da árbore, o que o fai moito máis fráxil, máis disposto a quebrarse, como pasa con todos os seres vivos. A madeira é un dos soportes máis parecidos ao corpo humano”, subliña Lelenco. O proxecto irá evolucionando en paralelo á investigación sobre o soporte ate chegar á que será a súa forma definitiva.

Adopta un señor importante  

En xaneiro de 2016 arrinca a campaña artística cunha primeira exposición en La Doce, en Boiro. “Son unha serie de retratos combustibles, así é como se chamaba o proxecto inicial. En cada exposición avisábamos que as pezas que non se adoptasen estaban destinadas ao lume”, comenta Lelenco. “Esta proposta de queimar as pezas que non se adoptasen podía parecer unha chantaxe, pero realmente a miña intención era abordar a reflexión de que realmente nada é demasiado importante, que todo está suxeito á morte e a transformación que supón”.

Coa venda de cada peza entregase un certificado de adopción, no que a artista se compromete ao mantemento da peza na medida en que o soporte vaia quebrando ou alterándose. Os retratos, ao igual que os seus adoptantes e creadora, cambian e envellecen co paso do tempo.

As pezas van medrando en paralelo a esta campaña que levará aos señores importantes por diferentes salas de todo o país, ate chegar a un total de corenta e cinco obras. “Na primeira exposición adoptáronse case a metade deles, entón ía pintando na medida que se ían esgotando nas exposicións”, comenta a autora. “Este proceso tiña unha data de caducidade, que era a noite de San Xoán do 2017. As pezas que non se adoptasen estaban destinadas ao lume”. Finalmente, foron nove os retratos queimados nas lapas de San Xoán, na aldea de Mallas, nunha animada festa veciñal. Remataba deste xeito o proceso artístico dos señores importantes.

Unha segunda vida

“O libro fíxose basicamente pola insistencia de Tomás Lijó, senón fose por el tería abandonado o proxecto na noite de San Xoán. Adícolle moito tempo e atención ao traballo, e cando remato teño ganas de liberarme completamente, non quero saber nada”, comenta Natasha. “Esta segunda vida dos señores é traballo fundamentalmente de Tomás e Mónica, que foron os que continuaron”.

O libro foi editado grazas a unha campaña de crowdfunding. Componse da serie completa de retratos da campaña de adopción, cun texto que acompaña cada un deles, obra de Tomás Lijó e Mónica Góñez. Cun coidado traballo de deseño (Roi Fernández) e fotográfico (Nacho Morán), este libro autoeditado supón unha excelente fiestra desde onde achegarse ao universo de Natasha Lelenco. “O libro é o momento no que se xuntan todas as pezas, todos os señores importantes que compoñían o proxecto. Nunca chegaron a estar todas xuntas, incluso no caso dalgunhas pezas que fun compoñendo como dípticos ou trípticos. E no libro teñen a ocasión, por fin, de estar a unha coa outra, que é como foron concebidas”.

Este libro bríndanos tamén a oportunidade de acompañar á artista nese mirar lonxano, cómplice e caricaturesco, desfrutar deste glosario dos vicios humanos e vérmonos reflexadas no ridículo da falsa importancia que suxiren.