Educación
Marta Casal: “O noso sistema educativo é segregador coa diferenza”

Marta Casal (A Coruña, 1973) preside a ATELGA, a Asociación de familiares e amigas das persoas con Trastorno Específico da Linguaxe (TEL) de Galicia.

Marta Casal
Marta Casal, presidenta de ATELGA Edgar Medina
29 oct 2018 09:12

Marta Casal (A Coruña, 1973) preside a ATELGA, a Asociación de familiares e amigas das persoas con Trastorno Específico da Linguaxe (TEL) de Galicia, e nai dun pícaro de seis anos con diagnose de TEL que vai entrar en setembro na Ensinanza Primaria. Co novo curso escolar a piques de comezar, Marta e outras nais reúnense para falar do futuro das súas crianzas e socializar a incerteza do que lles ten preparado o noso sistema educativo para os próximos anos.

Que incidencia de TEL hai? É coherente coa súa difusión e recoñecemento?
O TEL é un dos trastornos do neuro-desenvolvemento máis frecuentes, malia o seu descoñecemento. Os estudos apuntan ata un 7% dos nenos e nenas con esta condición, pero hai moitísimos casos que están diagnosticados dentro doutras etiquetas —como trastornos do comportamento, de conduta ou do espectro autista—, e polo seu descoñecemento está pouco investigado. Á parte, hai unha tolerancia médica e social altísima a que as nenas e os nenos non falen, ou falen mal, polo que as valoracións chegan moi tarde. Para nós, a frase “xa falará” significa desesperación.

Como debemos abordar esta realidade? O propio nome “trastorno específico da linguaxe” que significa, por que específico?
O TEL afecta todas ou varias compoñentes da adquisición da linguaxe, como son a pronunciación e o uso da sintaxe, pero tamén a comprensión, a capacidade de planificar, a capacidade de uso social da comunicación, etc. Chámase “específico” da linguaxe porque a causa desas outras dificultades de aprendizaxe é concretamente a linguaxe, unha vez descartados os trastornos do espectro autista (TEA) e outras condicións físicas que afectan a fala, como a xordeira ou unha parálise cerebral. O TEL diagnostícase cando todos os demais factores non se aplican.

“Precisamos unha vontade política que crea realmente que a diversidade é un dereito”

As familias demandan respostas razoadas sobre as perspectivas de futuro dos seus fillos. Por que esta demanda?
Hai moi poucos estudos específicos a longo prazo sobre o TEL, precisamos investigación e seguimento. Moitas familias non saben que novas necesidades van aparecer na adolescencia. Isto pasa porque o TEL está invisible baixo outras diagnoses: os trastornos da linguaxe e da fala non entran na lista de categorías do Ministerio [de Educación] para recibir bolsas de apoio ás necesidades educativas especiais, e non sempre se recoñecen co 33% de discapacidade que –tacitamente– o Ministerio require para a concesión das bolsas. Por iso as familias intentan conseguir unha valoración en categorías máis recoñecidas como a conduta ou a hiperactividade. Pero o TEL é unha condición grave e persistente, que non desaparece nunca, é evolutiva: en cada etapa do desenvolvemento presenta dificultades diferentes que empeoran sen terapias e acompañamento constante.

Que precisamos a nivel educativo para dar resposta ás necesidades do TEL? Xa existen programas de intervención aplicables nestes casos?
En maio deste ano, o Comité de Defensa das Persoas con Discapacidade das Nacións Unidas denunciou nun informe como o Estado español viola grave e sistematicamente os dereitos das nenas e dos nenos con discapacidade na educación porque o noso sistema educativo é segregador coa diferenza. Existen protocolos de intervención que quedan en papel mollado porque non hai recursos. O que precisamos é unha vontade política que crea que a diversidade é un dereito, para que o sistema educativo sexa realmente inclusivo. Canto máis marco normativo e xurídico exista, mellor, pero iso non é garantía de nada.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Educación pública
Educafakes J. Rogero y D. Turienzo: “La educación pública es hoy uno de los últimos bastiones de la democracia”
Jesús Rogero y Daniel Turienzo analizan en “Educafakes” cómo las narrativas falsas perjudican la educación pública y los intereses tras ellas. A la vez, repasan los prejuicios sobre el sistema educativo público y proponen cómo fortalecerlo.
Tribuna
Tribuna Verde de ecosocial, verde de educación pública
En nuestras aulas se ha colado una prisa ansiosa, que juzga al alumnado como un gasto, que lo dirige, poco a poco, a un mundo laboral tecnoptimista y completamente atomizador.
Educación
Educación ¿Qué le pasa al profesorado?
Muchas personas se preguntan qué está pasando para que las huelgas de la educación pública vasca tengan un seguimiento tan masivo si somos un colectivo con buenas vacaciones y salarios dignos
Madrid
La burbuja del alquiler Sumar, Podemos y sindicatos de inquilinos presionan para convertir en indefinidos los contratos de alquiler
Sumar lanza una propuesta legislativa para transformar en indefinidos los contratos de alquiler, una de las principales demandas de la manifestación por la vivienda del 5 de abril. Una moción de Podemos, rechazada en el Congreso, pedía lo mismo.
Líbano
Ocupación israelí Israel incumple el acuerdo de paz y mantiene tropas en el sur de Líbano para “vigilar” a Hezbollah
El Ejército sostiene la ocupación de cinco colinas a lo largo de la frontera tras evacuar sus soldados de decenas de municipios. Miles de civiles regresan a sus casas para descubrir que lo han perdido todo.
Galicia
Galicia La Xunta de Feijóo, condenada por negar visitas a una mujer que murió de cáncer por tener covid-19
La jueza dice que la situación exigía “flexibilizar” las medidas de prevención. Falleció a inicios de 2022 en el Hospital Álvaro Cunqueiro durante los últimos meses de la administración del jefe del PP con Julio García Comesaña de conselleiro.
Egipto
Egipto Ashraf Omar continúa en prisión provisional por dibujar
Ashraf Omar, caricaturista político del medio digital AlManassa, sigue en prisión preventiva indefinida tras ser arrestado violentamente en su domicilio el 22 de julio de 2024.

Últimas

Justicia
Justicia Rubiales, condenado por agresión sexual y absuelto del delito de coacciones
18 meses de multa con cuota de 20 euros al día por un delito de agresión sexual. Es la condena al expresidente de la RFEF Luis Rubiales por los hechos ocurrido en la ceremonia de entrega e medallas del pasado mundial celebrado en agosto en Sidney.
Tribuna
Tribuna Verde de ecosocial, verde de educación pública
En nuestras aulas se ha colado una prisa ansiosa, que juzga al alumnado como un gasto, que lo dirige, poco a poco, a un mundo laboral tecnoptimista y completamente atomizador.
Más noticias
El Salto Radio
El Salto Radio Humedales necesarios
Damos un paseo radiofónico por algunos de los humedales de Andalucía, espacios fronterizos entre el mar y la tierra, tan necesarios para nuestra supervivencia. Lo hacemos con Juan Martín Bermúdez, de SALARTE y algunos oyentes.
Fascismo
Memoria antifascista Allí donde hay humo, hay fuego
A unos días de las elecciones alemanas, donde la ultraderecha acude fortalecida, un repaso sobre el proceso de desnazificación posterior a la Segunda Guerra Mundial y sus medias verdades.

Recomendadas

Feminismos
Ana Bueriberi “El activismo tiene que ser colectivo: para contribuir al cambio es imprescindible despersonalizar la causa”
La periodista madrileña Ana Bueriberi reconoce que no sintió la discriminación hasta que llegó a la Universidad. Hoy, desde el proyecto Afrocolectiva reivindica una comunicación antirracista, afrofeminista y panafricanista.
Inteligencia artificial
Militarismo La máquina de los asesinatos en masa: Silicon Valley abraza la guerra
Las fantasías distópicas sobre los futuros usos de las máquinas en la guerra están más extendidas que el relato de lo que ya está pasando en los campos de batalla.
América Latina
Extrema derecha Los soldados de Donald Trump en América Latina
Mientras algunos presidentes latinoamericanos, con mayor o menor ímpetu, intentan ponerle freno, otros tantos se arrodillan y le rinden pleitesía sin recibir nada a cambio. ¿Quiénes son los súbditos latinoamericanos de Trump?