Xunta de Galicia
A Xunta encargou a unha empresa vinculada ao PP e Audasa o informe sobre o rescate da AP-9 por 18.000 euros

A Xunta de Galiza encargou a unha empresa vinculada ao Partido Popular e a Audasa, concesionaria da AP-9 (autoestrada do Atlántico), o informe sobre o rescate da mesma autoestrada. Fíxoo, ademais, a través dunha contratación menor —é dicir, que se pode licitar a dedo sen concurso público— de 17.917,79 euros, incluíndo o IVE. A empresa en cuestión é Eptisa Servicios de Ingeniería, desde 2016 participada maioritariamente polo grupo chinés JSTI pero que se fixo grande grazas a de centos de contratos coa administración pública e cunha peza crave na súa presidencia en Galiza, o exconselleiro de Agricultura con Manuel Fraga, Tomás Pérez Vidal, que goza hoxe dun posto de alto funcionario no Consello de Contas grazas á man do presidente da Xunta, Alfonso Rueda.

A licitación, publicada no pouco accesible Portal de Transparencia do Goberno galego, corrobora como, ademais, a Consellería de Vivenda e Planificación de Infraestruturas de María Martínez Allegue levou ao límite o orzamento para poder encargalo sorteando o concurso público. A través da Axencia Galega de Infraestruturas pagou exactamente 14.808,09 euros sen IVE a Eptisa, é dicir, tan só 191,91 euros por baixo do límite legal para facelo por esta vía.

Á marxe dos vínculos políticos entre o pasado da empresa e cargos históricos e actuais do Partido Popular, quizais sexa máis relevante o vínculo económico e millonario entre esas dúas multinacionais: Audasa, do Grupo Itínere, e Eptisa, do Grupo JSTI. Non están ocultos, aínda que tampouco son especialmente transparentes. É necesario recorrer a documentos públicos e á prensa económica para ver a longa relación na que Eptisa foi provendo servizos de enxeñaría á concesionaria da autoestrada do Atlántico a través de diferentes maneiras, a maioría inaccesibles para a cidadanía ao tratarse de negocios de empresas privadas, aínda que unha sexa, realmente, unha concesionaria.

Sen ir máis lonxe, nunha das últimas obras de gran calado que tivo a AP-9, no seu tramo á entrada de Vigo, en Chapela, foi Eptisa, “por encargo directo de Audasa”, quen creou “o contido e a documentación” do anexo co que o Ministerio de Transportes e Mobilidade Sustentable argumentou as expropiacións necesarias de casas e terreos para as devanditas obras.

Esta redacción preguntou á Xunta se o histórico vínculo político da empresa co exconselleiro do Partido Popular, Tomás Pérez Vidal, e o económico, coa concesionaria da AP-9, Audasa, poderían influír nun posible conflito de intereses. Desde o gabinete da conselleira María Martínez Allegue limitáronse a dicir que a Xunta “encargou un estudo para estimar o custo do traspaso da AP-9 a unha empresa experta e independente” e a cargar contra o ministro de Transportes, Óscar Ponte (PSOE), por sobreestimar e modificar varias veces as cifras dese potencial traspaso. Ademais, O Salto solicitoulle ao Goberno galego a totalidade do informe, dada a súa dimensión de documento público pago con diñeiro das galegas e os galegos. A resposta foi o envío dunha presentación en Power Point de 15 diapositivas e o vínculo a unha nota de prensa do día en que se presentou o documento. En cambio, negáronse a facer público o informe que custou 17.917,79 euros.

Por que é importante o informe do custo do rescate da AP-9?

O que se disputa nesta guerra a tres bandas entre a Xunta, o Ministerio de Transportes e o partido líder da oposición en Galiza, o BNG, é sinxelo de entender, pero complexo de accionar. O sentir xeral dos e as usuarias da autoestrada máis concorrida e cara de Galiza —viaxar entre Vigo e A Coruña son case 40€ só en peaxes—, agrupados baixo a asociación En Colectivo, é que o seu prezo é desorbitado ademais de estar a enriquecer a un fondo de Países Baixos chamado APG. Por iso, ademais da demanda activa no Tribunal de Xustiza da Unión Europea (TXUE) desde 2019, reclamouse en varias ocasións o seu rescate, eliminar dunha vez as súas peaxes e transferir a súa titularidade ao Goberno galego. Pero aquí chegan os choques e os intereses políticos.

Por unha banda, o Ministerio de Transportes de Óscar Puente di que esa concesión que deu o Goberno de José María Aznar en 2004 até 2048 non é cousa súa e será, en todo caso, o TXUE quen decida, en esencia, se acabar coa peaxe ou convocar un novo concurso para adxudicar a xestión da autoestrada do Atlántico. Puente di que de rescate nada, que o seu Goberno “non é responsable”. Para alimentar o seu argumentario, foi improvisando cifras: “Transferir a competencia da AP-9 ten un custo de entre 1.260 e 2.600 millóns, e rescatala custaría 4.000 millóns. O Ministerio de Transportes non pode asumir 6.000 millóns, pero se alguén pon o diñeiro e dinos de onde sae, nós encantados de rescatala e de transferila”. Ninguén sabe aínda os documentos que acreditan estes números.

A Xunta pola súa banda, co informe que deu pé a esta información, rebaixa o malestar do financiamento aínda que cunha cantidade imprecisa. O estudo encargado cifra en 526 millóns de euros o custo da transferencia da autoestrada AP-9 a Galiza e o rescate oscila, din, entre 1.612 millóns e 2.355 millóns. O último partido en encargar o seu propio traballo foi o Bloque Nacionalista Galego á Universidade da Coruña (UDC). Segundo o traballo dirixido polos investigadores Carlos Aymerich, exdeputado do BNG no Congreso e secretario xeral da UDC, e José Antonio Branco, os custos da transferencia e rescate a AP-9 serían 904,7 millóns de euros. A clave que diferencia a este estudo do coñecido no encargado pola Xunta é que argumenta que Audasa non tería dereito a ser compensada polo diñeiro que deixaría de gañar até o final do período de explotación baseándose na presunta ilegalidade da concesión do Goberno de Aznar en 2024.