Música
Sés: “Se entendes a música como un fin, non hai motivo para facela nunha lingua que non sexa a túa”

Sés saca a súa Rabia ao silencio en forma de disco, e faino en compañía dos versos de Benedetti, Sosa, Fuxan os Ventos e Atahualpa entre outros.

SES cantante gallega 1
A esta cantareira moléstalle que lle pregunten por que canta en galego. David F. Sabadell
17 may 2019 05:30

Tras temóns como “Tempestades de sal” ou “Milonga de aquí”, que xirou a un ritmo frenético por salas e festivais, María Xosé Silvar (A Coruña, 1982), máis coñecida como Sés, aparca o seu lado máis roqueiro para tornarse ao folqui.

A esta cantareira moléstalle que lle pregunten por que canta en galego—“son galega, alguén lle preguntaría a Fermín Muguruza por que canta en euskara? Ou a quen come leitón coa súa avoa por que canta en inglés?”—, pero o certo é que dos vinte artistas galegos máis escoitados no Spotify, tan só ela e Dakidarría cantan en galego.

No ano das linguas indíxenas, segundo a ONU, falamos con Sés un pouco de música e moito de lingua.

Publicas o teu sexto disco, Rabia ao silencio, unha recompilación de cancións de cultura popular revolucionaria...en galego. Como encaixa isto no panorama político e social que vivimos?

Creo que se conseguiu confundir a desideoloxización da música coa profesionalidade: houbo un discurso de que a música era mellor canto máis aséptica, a falacia de que non se pode facer música que non sexa política. A realidade é que Maluma é tan político como Carlos Puebla, só que defenden patróns políticos e sociais—e económicos—distintos. Pero iso de que as persoas que defenden o patriarcado e o neoliberalismo non fan música política e, en cambio, quen defendemos unha posicións de esquerdas feminista si é unha falacia, que nós seguimos perpetuando ao empregar o léxico dos vencedores.

Eu denuncio, non se pode confundir un cronista cun protestón

O da canción protesta...eu non consinto que me digan iso, eu protesto moi pouco, o que fago é denunciar, contar cousas...Denominábase, moi acertadamente, canción testemuñal nos anos 70. Non se pode confundir un cronista cun protestón, é simple e tendencioso.

Apostas polo galego como lingua na que cantas, e vemos que hai compañeiras que aprenden galego coas túas cancións. Que efectos ves ti?

Non son moi optimista, porque o que vexo é que non podes loitar contra un sistema político tan grande, contra un Estado que segue sendo imperial, en América Latina, na Galiza, en Euskal Herria, en Catalunya...Estamos vendo como se criminalizan as urnas, pero non as violacións. Ademais vémolo gravado, ambas cousas. En galego faise como en calquera outra lingua, agás en inglés, cuxa hexemonía estase comendo moitas outras linguas.

Estamos vendo como se criminalizan as urnas, pero non as violacións

Na música non atopo un porque para empregar un código complexo que non controlas. Xa crear un tema é complicado; unha canción é intentar materializar en sons e palabras un sentimento, se ademais o intentas nun código que non dominas perfectamente—dado o nivel de inglés do estado español—, é completamente imposible. O porque é que hai dous tipos de persoas: as que entenden a música como fin ou como medio. Se a entendes como fin, non hai motivo para facelo nunha lingua que non sexa a túa, independentemente de que teña 3, 300 ou 30 millóns de falantes. Se a entendes como medio—de recoñecemento social, cartos, fama, foder... —, entón si, ten sentido.

Aínda así, consegues salas en Madrid, Valencia ou Barcelona.

Pero son pequenas, nunca vas acadar grandes cousas. Consegues, que xa é moito, encher un teatro de 300, 400 localidades, pero ata onde...Non creo que sexan nin límites humanos, porque mira a Miriam Makeba con “Pata Pata”. Son institucionais, porque os medios son xeradores de opinión, non de información, e se non te adaptas á marca prefabricada vas conseguir chegar a un público máis reducido, pero que é real.

Hai dous tipos de persoas: as que entenden a música como fin ou como medio
Sempre digo que a min non me coñece nin dios, pero quen me coñecen é porque a maioría escoitáronme, escóitanme, mercan os meus discos. Porque como explicas que eu, que non son ninguén, que canto nunha lingua de ninguéns, que valen menos que a bala que os mata, como dicía Galegano, que eu encha máis que unha persoa que é vinte veces máis coñecida ca min, na Coruña. Por que? Porque esa persoa sae na tele, pero a xente non escoita a súa música.No disco traes a Fuxan os Ventos e a Atahualpa, de dúas puntas do mundo, e non desentoan.

Porque todos eran pobres. Ao final a postura ante este disco ten máis que ver co que rodea a música, co contexto socioeconómico e político, que coa música en si. Toda esa xente tiña en común a rabia ao silencio, existía unha denuncia, creo que ese sintagma é perfecto porque non é protestar, trátase de non calar. E todo o que abarca non calar, dende “Strange Fruit”, que cantou Billie Holliday, que o vivira nas súas propias carnes, até “Yo soy de un pueblo sencillo”, de Mejía Godoy, porque ao final todo iso é darlle voz ao pobo, porque o pobo existe. Que estea convertido en masa, que se anestesie dende arriba, que se deixe simplificar e reducir....iso non significa que non exista. Iso velo nos concertos, hai algo que non sabes delimitar, pero que está aí porque ferve.

SES cantante gallega 3
La cantante SES en las oficinas de la discográfica. David F. Sabadell
A quen homenaxeas neste disco?

Ás persoas que me ensinaron a pensar, que me deron o mellor que se lle pode dar a unha persoa: liberdade. Eu non podo dar a ninguén máis ca iso. Que tamén ten un lado fastidiado, porque cando din: “Estalles abrindo a cabeza a algunhas chavalas”, non sabes se sentirte culpable, porque sabes que non as vas facer máis felices, senón moito máis infelices. O coñecemento xera permeabilidade, empatía, humildade, saberte un ser humano máis. Hai unha frase dunha milonga que di: “Todos traemos ao nacer a obriga de ser bos”, a min gústame moito. A min ensináronme a saber ser unha persoa.

A min ensináronme a saber ser unha persoa
Se te introduciches na música sería para abrir cabezas.

É curioso, porque sempre me lembro cantando e bailando, non recordo o que era non saber cantar. Cantar e bailar é algo humano, non é para tanto, e pode facerse dende distintas posturas. Por iso a min apaixonáronme sempre os traballos do campo, porque eran voces que non cantaban para un auditorio, que non vendían nada, simplemente estaban cantando. Este disco era unha débeda contraída. A min o que me gusta é facer cancións, a cuestión era engrosar tamén o corpus galego, que parece que non importan, como vai morrer a lingua, sen dúbida...Pero iso non coarta o meu traballo, sería como non coidar un fillo porque estea enfermo.

As características sociopolíticas do galego son peculiares, distintas ás do catalán ou o vasco.

Son máis parecidas ás do catalá en Valencia: hai moito autoodio, non hai unha clásica política nin eclesiástica dominante que sexa galegofalante, hai unha política franquista dende 1936 até hoxe—non esquezamos que foi un ministro franquista quen gobernou Galiza e que hoxe temos ao seu discípulo—, pasamos dun índice de falantes de case o 90% nos anos 80 a que, segundo o último estudo do Instituto Galego de Estatística, só un 18% das crianzas coñece a lingua. Como filóloga, nos estudos lingüísticos calcúlase que morren unhas 14 linguas ao ano. As linguas que non teñen unha política estatal que as defenda están condenadas a extinguirse. No século XX xa o vimos co gaélico e o bretón, e coas políticas lingüísticas que temos agora... —non vai ser necesario falar galego para traballar como funcionario na Galiza, segundo o presidente da Xunta—. Unha lingua sen falantes é unha lingua morta.

Hai pouco estaba prohibido falar galego, euskara ou catalá

Para min, o peor é intentar explicar o autoodio, cando falas cunha catalana ou cunha vasca...é moi complicado. É como cando noutros lados preguntan se é certo que as mulleres europeas deixan de comer para estar máis delgadas. Cando ves a señoras maiores que din a pena que lles da ver a un neno de dous anos falando galego. Hai pouco estaba prohibido falar galego, euskara ou catalá...e agora vemos a xente que se considera progre e que chama aos presos políticos políticos presos. Por iso é necesario este traballo e miles como este.

Música
Falamos con Maria Xosé Silvar, Sés
A cantante e compositora bergantiñana prosegue coa exitosa xira do seu último traballo Opoñerse á extinción
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Galicia
Galicia El Gobierno confirma que Altri se queda sin los 30 millones de las ayudas de descarbonización
El ministro de Industria, Jordi Hereu, ha confirmado públicamente la decisión de su cartera. La multinacional portuguesa había solicitado fondos europeos con este propósito.
Medio ambiente
Medio ambiente Que papel xoga Abanca no proxecto da celulosa de Altri en Galiza?
A sociedade público-privada Impulsa Galica, que cimentou os primeiros plans da multinacional papeleira e Greenalia está participada fundamentalmente pola Xunta e polo banco que xurdiu da desastrosa fusión das caixas de aforro galegas.
Medio ambiente
Crise climática Sarria, cun dos peores índices de calidade do aire de Galiza, á espera dunha nova planta contaminante
Sarria convive dende hai décadas coa contaminación provocada pola cementeira do Oural. Agora, Votorantim Cimientos proxecta a instalación dunha nova planta para a produción de combustible a partir da coincineración de residuos.
Gasto militar
Gasto militar ¿De dónde sacará Sánchez el dinero para financiar el incremento del gasto en defensa?
La promesa de aumentar las partidas presupuestarias militares necesita redirigir 10.471 millones de euros para alcanzar el 2% del PIB. Cumplirlo este año abre a su vez un grave problema para hacerlo en 2026.
Salud
El precio justo La nueva ley del medicamento o estrategias para bajar el precio de los genéricos (que son caros)
En España pagamos de media un 10% más por los medicamentos genéricos que consumimos que en el resto de la UE. Al mismo tiempo, nuestro gasto farmacéutico ha aumentado un 33% en la última década.
Laboral
Laboral Tres nuevos días de huelga para parar el ERE en Bridgestone
Los sindicatos de forma unánime convocan paros los días 24, 25 y 26 de abril y no descartan ampliar las acciones de lucha para evitar el despido de 546 trabajadores.
There Is Alternative
There Is Alternative De redes, software, cacharritos y todo lo que no sea Elon Musk | TINA #1
Primer programa del podcast There Is Alternative de El Salto Radio sobre el lado oscuro de la tecnología y sus alternativas éticas y responsables.

Últimas

Eventos
Taller de podcast El Salto invita a estudiantes a explorar las posibilidades del formato audiovisual
Proponemos un taller de guion y producción de programas para estudiantes de comunicación y periodismo los días 24 de abril y 8 de mayo.
Opinión
Guggenheim Urdaibai Respuesta al Agirre Center: no participaremos en este juego con cartas marcadas
VV.AA.
El “proceso de escucha” se invalida a sí mismo al existir un plan ya elaborado y no publicado “de expansión discontinua del Guggenheim de Bilbao en Urdaibai”.
Comunidad de Madrid
Huelga de universidades públicas Con un gigantesco mural profesorado y alumnado exigen más inversión en las universidades públicas de Madrid
Después del encierro del pasado 7 de abril, una espectacular acción de la comunidad universitaria ha llamado la atención sobre el recorte de recursos que prevé el gobierno de Díaz Ayuso en su nueva ley de universidades.
Opinión
Opinión Priorizar bombas sobre camas de hospital
El presupuesto público parece tener siempre un límite cuando se trata de contratar personal o mejorar infraestructuras en Sanidad. Pero no lo tiene cuando se trata de gasto militar.
Más noticias
Estados Unidos
Extrema derecha Los beneficios de Tesla caen un 71% y Musk anuncia que reducirá su colaboración con Trump
Las protestas contra Elon Musk funcionan y hacen caer los beneficios y el valor en bolsa de la compañía. El anuncio del millonario hace que las acciones de Tesla crezcan cerca de un 5% en apenas unas horas.

Recomendadas

El Salvador
El Salvador El caso Ábrego García destapa el turbio pacto de Trump con Bukele
El joven salvadoreño no ha sido condenado ni en Estados Unidos ni en su país de origen, pero es uno de los cientos de personas con la vida pendiente de un hilo por las políticas de Trump y Bukele.
Siria
Siria Fragmentos de un retorno
Regresar no siempre es fácil. En estas misivas, los sirios Naoura A., residente en Francia, y Basem Al Bacha, residente en Alemania intercambian opiniones con motivo de la vuelta de Naoura a la ciudad donde se conocieron: Damasco.
Historia
Historia Miguel Martínez: “En Villalar, la izquierda arrancó los comuneros al franquismo”
Miguel Martínez, profesor de historia y literatura españolas en la Universidad de Chicago, analiza desde una óptica progresista la Edad Moderna, el momento histórico fetiche de las derechas españolistas.
Sáhara
Culturas El idioma de Cervantes sigue resonando en las arenas del Sáhara
El español se ha convertido en una forma de resistencia de la identidad cultural saharaui frente al borrado del ocupante, pese a muchas dificultades.