Migración
Antía Pérez-Caramés e Renée de Palma: “Somos protagonistas de todas as vagas migratorias desde o século XIX”

Antía Pérez-Caramés (1978, A Coruña), profesora da Facultade de Socioloxía da UDC e membro do Equipo de investigación en Socioloxía das Migracións Internacionais (ESOMI), e Renée DePalma (1964, Trenton, EE UU), profesora da Facultade de Ciencias da Educación da UDC, acaban de publicar Galician Migrations: A Case Study of Emerging Super-diversity (Springer). Esta obra coral, analiza Galiza como estudo de caso da superdiversidade migratoria. Un territorio atravesado por fluxos de mobilidade que nos conectan co mundo. Unha obra necesaria para dar a coñecer as diversas contribucións académicas feitas sobre as migracións galegas no contexto internacional.

Que pretendiades mostrarnos nesta obra que se acaba de publicar?
Neste libro presentamos a Galiza como un nodo de migracións que implica e conecta a moitas zonas do mundo. Cada autor e autora explora fenómenos internacionais que teñen unha expresión local, como os patróns de retorno migratorio, as relacións familiares e as comunidades transnacionais, ou os nichos laborais. A complexidade dos patróns migratorios que se dá en Galiza é semellante á doutros territorios no mundo, pero rara vez se analiza de maneira integral, isto é, entendendo que as vagas históricas de emigración dan lugar a movementos de retorno, pero tamén a novos grupos inmigrantes, e estes fluxos de chegada persisten na actualidade xunto cunha renovación da emigración, tanto autóctona como de inmigrantes recentes.

“En Galiza mantemos relacións poscoloniais con moitos países de destino”

Que características migratorias presenta Galiza ao longo da súa historia?
O que caracteriza a Galiza é unha posición central, protagónica, nas diversas vagas migratorias que se consideran cando se fala dos movementos poboacionais na Europa desde o século XIX ata a actualidade. A primeira, a emigración transoceánica, desde finais do XIX ata a primeira metade do século XX; seguida da partida a países da Europa central tras a II Guerra Mundial e ata a crise do petróleo de 1973. En ambas as dúas, a participación galega foi como país expulsor de poboación. Desde os anos oitenta e ata a actualidade, a realidade migratoria galega tórnase máis complexa: ao retorno (mesmo de segundas e terceiras xeracións) da emigración americana e europea, súmase a chegada de inmigración autónoma, con características semellantes ás do boom migratorio dos países da Europa do sur pero tamén con especificidades (como a inmigración portuguesa e doutros países lusófonos como Cabo Verde ou Brasil) e, xa por último, participa tamén da nova vaga de emigración a raíz da crise de 2008.

Galiza ten algunha particularidade migratoria respecto a outros lugares?
Máis que particularidades, consideramos que se poden perfilar uns trazos que caracterizan a Galiza como contexto migratorio e que constitúen a urdidoira das achegas pluridisciplinares que recollemos no libro. Ademais da complexidade das relacións entre os fluxos de emigración e inmigración, contamos con nichos laborais específicos para a poboación inmigrante como o pesqueiro, posuímos os trazos propios dunha democracia posditatorial e mantemos relacións poscoloniais con moitos dos países que son destino pero tamén orixe dos nosos movementos migratorios, temos unha economía historicamente deprimida e unha lingua minorizada.