Pensiones
Pentsiodun eta alargunen aurkako erasoa, demografikoa baino politikoa den arazoa

Pentsio pribatuak bultzatzeko helburuarekin, aitzakia demografikoa erabiltzen dute agintariek, zahartzen doan gizarte honetan beldurraren egoera hedatuz. Zein da arazoaren jatorria, soilik demografikoa edo lan baldintzak kaskartzearen ondorio zuzena da?

Bilbao Pensiones ayunta
Concentración de pensionistas en el Ayuntamiento de Bilbao Ione Arzoz

Urteak daramatzate pentsionista eta alargunek euren bizi-baldintzen aurkako eraso larriak jasaten. Azken hilabeteotako mobilizazioak azaleratu dutenez, usteltze progresiboa garatu da azken urteetan, Gizarte-Segurantzaren etorkizuna bera ere kolokan jarriz. Pentsio sistema publikoa etengabeko murrizketen bidez ahultzen dute, iraunkor eta bideragarria ez delaren mantra erabiliz. Pentsio pribatuak bultzatzeko helburuarekin, aitzakia demografikoa erabiltzen dute agintariek, zahartzen doan gizarte honetan beldurraren egoera hedatuz. Zein da arazoaren jatorria, soilik demografikoa edo lan baldintzak kaskartzearen ondorio zuzena da? Eta, kaskartze horrek ez al du zerikusirik ume jaio berrien eskasiarekin?

Kotizaziopeko pentsioen finantzaketa, kotizazioen menpe geratu zen 1995ean. Ez kontributiboak Gobernuaren aurrekontu orokorretatik ordaintzen dira, ordea. Biztanleriaren adina, nagusien biziraupena eta jarduera tasa dira aldagai erabakigarriak? Ezta pentsatu ere. Bi faktore nagusi daude pentsio sistemaren “krisia” deritzoten hori azaltzeko:

Lehenengoa, kotizazio gutxiago eta apalagoak daude sistemaren diru-sarreren aldean. Azken hamarkadotan, lan mundura heltzen joan diren belaunaldien artean ohikoagoak izan dira zailtasunak. Soldaten kaskartze orokorra, emakume aktibo berrien partzialitatea eta lan-baldintza eskasak, soldata oneko sektore maskulinizatuen gainbehera, kontratuen behin behinekotasunak sortzen dituen etengabeko intermitentzia epeak eta langabezi tasa altuen normalizazioa dira enpleguaren krisiaren osagai nagusiak. Kotizazioen bidezko ekarpenak gero eta baxuagoak izateak pentsio sistemaren finantzazio arazoa sortu du.

Soldaten kaskartzea, emakumeen partzialitatea eta lan-baldintza eskasak, sektore maskulinizatuen gainbehera, behin behineko kontratuen intermitentziak eta langabezi altua dira enpleguaren krisiaren osagaiak

Adinekoen kopurua eta biziraupena baino, azken urteotan sartzen direnen eskubide hobeagoetan dugu arazoaren bigarren faktore nagusia. Sistemak araututako ordainketei aurre egin behar die, eta erretretadun berriei bizi osoko ekarpenen ordainak zor dizkie Gizarte-Segurantzak. Azken urteotan sartu diren pentsiodun gehienak bizitza osoan egon dira etengabe lanean, eta horrek sistemaren beharren maila igotzeko joera indartuko du hurrengo urteetan.

Bi faktore horien ondorioz, Pentsioen Erreserba Funtsa Gabonetako ordainsaria ematerakoan agortuko da. Eta zer? Berez, gure pentsio eredu publikoa urtez urteko banaketa sistema baino ez da, langileen arteko elkartasun tresna, soldataren zati bat sozializatzeko joera, langile borrokaren bidez lortu izan zena. Ez dugu zertan funtsa bat izan behar. Diru-sarrerak —langileriaren errentak, azken finean— gai izaten badira pentsiodun eta alargunen eskubideak bermatzeko, voilà!, arazoa konponduta. Espainiako pentsio sistemak urtez urteko 15.000 milioi € inguruko defizita du. Hor bai dagoela, bai, arazoa.

Egungo enplegu, ekoizpen eta errenta banaketa ereduak dira arazoaren iturria, eta ez dute pentsio sistema duin bat bermatzeko inolako aukerarik, ezta beste erronka sozialei erantzuteko gaitasunik ere

Erretretadunen artean, gainera, hiltzen diren jubilatuek kotizazio oinarri baxuagoak izan zituzten landun izan ziren garaian. Pentsio baxuagoak dituzte orain, ondorioz. Arazoa ez da hainbeste bizirautea, sarritan inplizituki ulertarazten zaigun moduan. Bataz beste 657€ jasotzen duten 2,1 milioi emakume alargunen artean —178.000 gizon alargun baino ez baitaude—, adin tarte altuetan kokatzen dira asko, Gizarte Segurantza eta Enplegu Ministerioak 2017an emandako datuei erreparatuz. Hainbestetan pentsio oso baxuak dituzte, eta sistemaren iraunkortasunarekin lotura gutxi dutela ondorioztatu daiteke. Pentsio sisteman alta ematen dutenek dira, ordea, oinarri altuagoak izan dituztenak, eta honi gehitu behar zaio, ezin da ukatu ezta, baby-boom belaunaldikoak heltzen daudela erretreta adinetara, eta hori ere bai kontutan hartzeko faktorea dela.

Milioika pentsiodun eta alargun txiroei ehun edo berrehun euroko murrizketak inposatzen konponduko al dugu arazoa? Ez. Jada aipatu dugun moduan, egungo enplegu, ekoizpen eta errenta banaketa ereduak dira arazoaren iturria, eta ez dute pentsio sistema duin bat bermatzeko inolako aukerarik, ezta beste erronka sozialei erantzuteko gaitasunik ere. Arazoa ez da pentsio sistema iraunkorra ez izatea. Aldiz, arazoa honako hau da: gure eredu ekonomiko kapitalista eta patriarkal honek errotik ezin duela bermatu, ezta gaur egun ezta etorkizunean ere ez, langileen bizi osorako lasaitasun materiala, adin batekin lanari uzteko eskubidea barne. Arazoa ez da, orduan, pentsio sistemaren gastuaren urtez urteko aldakuntzak goranzko joera izatea —%8 inguru 2010. urtea arte, eta %2 hortik aurrera—, baizik eta diru-sarrerak bermatzeko zer nolako politikak egin beharko diren; bizi baldintza duinak denontzat bermatzeko, azken urteotan egindakoen guztiz kontrakoak izan beharko direnak, jakina.

Pensiones
Las pensiones mínimas en Euskal Herria

La cifra destinada a complementar las pensiones desde la CAV para ajustarlas a las demandas de 1.080 € podrían alcanzar los 800 millones de euros, más del 7% del presupuesto del Gobierno Vasco, lo que supondría multiplicar por 17 los 46 millones que se destinaron en 2017 a complementar las pensiones a través de la RGI.

Arazoaren jatorria demografikoa baino, eredu ekonomikoaren norabide kaskarra dela argi izanda, arlo politikotik hori baldintzatzeko gaitasuna baliatu behar dugu, konponbiderako neurriak hartuz. Pentsio sistemaren krisiari aurre egiteko, ekoizpen harremanetan, langileei banatutako diru-sarreren gorakada izan behar dugu helburu, soldatan parte-hartzea errenta banaketan izandako atzerakadari buelta emanez. Atzerakada hau oso bortitza izan da azken hamarkadotan, Jorge Uxók eta Nacho Álvarez ekonomilariek hainbestetan frogatu duten eran. Bi aukera ditugu pentsio sistemaren krisiari aurre egiteko. Kotizazio tasak igotzea da lehenengoa, behin behineko irtenbidea dela jakinda, langileen errenta osoa (zuzena gehi zeharkakoa) ez duelako hobetzen. Oinarriak igotzeko soldatak hobetzea da bigarren aukera, irtenbide integrala eskainiz. Lehenengoa erreforma apala izanda, bigarren honetarako langileen aldeko lan erreforma aurrerakoia da beharrezkoa, errenta eta lan denbora banaketa justuago bat bultzatuz. Legegintzatik haratago, negoziazio kolektibo orokor baterako bide berriak ireki behar dira ere, egungo patronal agintarien bide neoliberalak baztertuz.

Arazoaren jatorria demografikoa baino, eredu ekonomiko kaskarra da, eta arlo politikotik konpondu behar dugu. Pentsio sistemaren krisia langileei banatutako diru-sarreren gorakadarekin konpontzen da

Argia astekariak jasotako pentsiodun elkarteen proposamenak —gazteleraz ere eskuragai hemen— gauzatu ahal izateko, ekonomian oinarria duen arazoa ulertu behar dugu, faktore nagusiak, eta ez hainbeste bigarren mailakoak direnak, politikatik eraldatuz. Azken finean, bizi dugun jubilatu eta alargunen aurkako erasoak kapitalizazio bidezko pentsio pribatuei bultzada ematea du helburu. Hurrengo urteotan erronka horri aurre egiteko, beharrezkoa dugu ulertzea eta aurreikustea datorrena, borrokarako lagungarriak izan daitezkeen irtenbideak elkarrekin sortzeko. Azken urteetan PSOEk eta PPk egindako erreformak zelan areagotu dute arazoa? Zeintzuk dira eztabaida politikoan nagusitu diren proposamenak, batez ere ezkerreko eragile politiko eta sindikalen aldetik? Agintarien bide okerrak eta pentsiodunen plataformek, ezkerreko alderdiek eta sindikatuek jorratu behar dituzten proposamenak hurrengo artikulu batean aztertuko ditugu.

Sobre este blog
Lanaren ekonomia gehiengo zapalduaren bizipena du oinarrian, langileen sukarra eta itxaropena. Botere arrotzen ikuspegitik azaltzen dira eguneroko gorabehera ekonomikoak. Kutsadura informatiboari aurre eginez, ekonomia gaiak jorratzen eta ulertarazten arituko gara. Bilbo Hiria, Hordago eta Argia elkarlanean, lanaren munduko analisia egiten
Ver todas las entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Bélgica
Huelga general Miles de personas salen a la calle en Bélgica: “No toquéis nuestras pensiones”
Enfrentamientos entre bomberos y policía en la jornada de huelga nacional que ha tenido lugar en Bélgica. El futuro acuerdo de Gobierno parece pasar por una reforma de las pensiones que ha levantado a los sindicatos.
Laboral
Laboral Trabajar en la jubilación y currar de baja: las nuevas propuestas del Ministerio de Seguridad Social
Los nombres formales son “jubilación flexible” y “baja flexible”. El 31 de julio se aprobó un plazo de seis meses para darle un empujón a la primera; ayer se anunció la creación de un grupo de trabajo para impulsar la segunda.
Sobre este blog
Lanaren ekonomia gehiengo zapalduaren bizipena du oinarrian, langileen sukarra eta itxaropena. Botere arrotzen ikuspegitik azaltzen dira eguneroko gorabehera ekonomikoak. Kutsadura informatiboari aurre eginez, ekonomia gaiak jorratzen eta ulertarazten arituko gara. Bilbo Hiria, Hordago eta Argia elkarlanean, lanaren munduko analisia egiten
Ver todas las entradas
Rap
Poetas Puestos “Tanto los medios como la política quieren que seas un tonto feliz”
Charly Efe y Teko, acompañados de una banda, publican el disco ‘Tontos felices’ donde mezlcan su carrera en el rap con ritmos rock para crear lo que han bautizado como rap‘n’roll.
Análisis
Análisis El PSOE intenta pescar en el río revuelto de la izquierda para acercarse al PP
Entre los votantes del PP solo hay dos cosas que produzcan ilusión: el rechazo a Sánchez y su Gobierno e Isabel Díaz Ayuso. Feijóo no es una de ellas.
Groenlandia
Análisis Por qué Groenlandia es clave en la carrera por las materias primas
El anuncio de Trump parece salido de una precuela de la película 'Don’t Look Up', en la que los intereses geopolíticos y económicos no nos dejan ver el colapso inminente.
Historia
Historia La segunda vida de Joaquín Maurín
Alberto Sabio reconstruye en ‘Excomunistas’ la vida y el pensamiento del fundador del POUM: desde su politización en el republicanismo hasta su giro socialdemócrata y anticomunista durante la Guerra Fría.
Gobierno de coalición
Gobierno de coalición El CIS vuelve a situar la vivienda como el principal problema de la población
Uno de cada dos votantes de las izquierdas sitúan la vivienda entre los tres grandes problemas que afronta el país. La encuesta del CIS muestra a los partidos de la izquierda en la misma situación de desinfle que el mes pasado.
Ocupación israelí
Expansionismo israelí El Golán sirio, radiografía de una joya natural diezmada por la ocupación israelí
Las actividades extractivistas del Estado israelí sobre los recursos hídricos o proyecto de parque eólico en las tierras colonizadas amenaza el sustento diario de las comunidades locales.

Últimas

China
Pulsos bajo el cielo Beijing rave: amor, unidad y respeto
Exploramos los entornos de la música electrónica underground en Beijing, donde los jóvenes siguen creando espacios y nuevas formas de relacionarse y entenderse
Galicia
Literatura Daniel Salgado reformula las claves de la poesía política en la contemporaneidad en 'Poemas realistas'
El discurso de este poemario convoca las dos ideas-fundamento que vertebran la poética de Salgado: la constatación de la ruina y la perseverancia en la posibilidad de un horizonte no clausurado.
Opinión
Derecho a la vivienda Cuando el cuñao eres tú: cinco bulos progresistas sobre la crisis de la vivienda
Ni la compraventa de vivienda la protagonizan los fondos ni las zonas tensionadas bajan los alquileres ni el PP es el único que no las aplica.
Entrevista La Poderío
Entrevista La Poderío Carmen Fernández Gálvez: “El origen de la creatividad está en la naturaleza”
Carmen Fernández Gálvez (1979) nace en Vélez Málaga. Como mujer inquieta y curiosa decide realizar estudios de psicología. Su pasión por la cosmética natural y los remedios vegetales comenzó años más tarde.

Recomendadas

Represión
Represión Cómo descubrir a un infiltrado, el manual
Un grupo de afectadas por el espionaje policial publica un texto colectivo como herramienta y reflexión sobre este fenómeno.
Violencia sexual
Violencia sexual El ocaso de Neil Gaiman, el maestro de la literatura fantástica acusado de violar a varias mujeres
Un reportaje revela los testimonios de ocho mujeres que sufrieron agresiones sexuales por parte del escritor Neil Gaiman, autor del cómic ‘Sandman’ y nombre clave en la ficción contemporánea. Dos de ellas han presentado denuncias por violación.
Brasil
Ana Carolina Lourenço y Fabiana Pinto “Organizar la imaginación es la lucha de nuestro tiempo”
En la vanguardia de los movimientos que plantaron cara a la extrema derecha bolsonarista, las mujeres negras cuentan con una largo recorrido en la disputa política brasileña. Un libro recoge su genealogía y sus miradas para el futuro.
Sareb
Derecho a la vivienda Civio lleva a la Justicia a la Sareb para que revele cómo malvendió 10.000 viviendas protegidas
La Fundación Civio presenta un recurso contra el ‘banco malo’ por negar el derecho al acceso a la información sobre los compradores y el precio al que fueron vendidas 9.400 viviendas de protección pública.