Laboral
Kudeatzaileen garaia, ez kapitalistena?

Langileriari buruzko lanak gero ta ugariagoak dira, langile klasea aztertzen dutenak. Halaber, kapitalismoaren klase gidariaren azterketek testuinguru berri honetan eliteak jasan dituen aldaketak dute jopuntu. Hurrengo lerroetan bor bor dagoen eztabaida azaltzen da.

Jardinero
Un jardinero trabaja en Iruñea Ione Arzoz

XIX. mendetik gaur egun arte, gizartea bitan banandu izan dute, burgesia eta langileria. Kapitala dutenek, ekoizpen bitartekoen jabeak kapitalistak dira. Eta beren aurrean, langileria dago, bitarteko horien desjabetze prozesu baten ondoren, euren lana saldu behar dutenak dira. Hauxe da kapitalismoaren oinarri garrantzitsu bat.

Azalpen hau asko garatu izan da. Azken urteotan konplexutasuna haziz joan da, gizarte zientziek aurrera egin duten erritmo berean. Hor kokatzen ditugu Gerard Dumenil eta Dominique Levyren ekarpenak, Michael Roberts ekonomista marxista britainiarrak beren blogean1 gurera ekarri dituena, hauek argitaratutako azken liburua aztertuz. Dumeil eta Levyk beraien azken liburuan defendatzen duten tesia da ekoizpen modu kapitalista beren amaierara heltzen ari dela, beste ekoizpen modu berri bat agertzen den bitartean, klase “kudeatzaile” batean oinarria duena. Hauen hitzetan lehenago kapitalistak zeuden, ekoizpen bitartekoen jabeak zirenak eta plusbalio bat lortzeko asmoz, langileak esplotatzen zutenak. Orain, klase kudeatzaile hau, bitartekoen jabe ez direnak, enpresa trasnazional eta finantzen gainean duten boterea erabiltzen dute. Hauen ustez, herri-klaseek hauek presionatu behar dute progresista eta modernoak izan daitezen, klase kapitalistarekin bukatzeko asmoz, gizarte berri meritokratiko bat ezarriz.

Dumelein hitzetan, gaur egun enpresa nagusien gidaritzapean dagoena ez da klase kapitalista, kudeatzaileak baizik: XIX. mendean klase feudala desagertu edo kapitalista bihurtu zen; XXI. mendean, klase kapitalista desagertu edo kudeatzailea bihurtu beharko da, enpresen buru kudeatzaileak baitaude. Horretarako Dumelein eta Levyk ebidentzia enpirikoak erabiltzen dituzte hau frogatzeko, kudeatzaileek enpresa handien eta, honen ondorioz, ekonomiaren gidaritza beren esku dutela. Amerikako Estatu Batuetan, adibidez, herrialdeko %1 aberatsenek, euren diru sarreren %80a kudeatzaile eta goi-exekutibo soldatetatik eskuratzen dute, ez kapitalen sarreren bidez (interesak, dibidenduak eta irabaziak). Zentzu horretan, pertsona hauek kudeatzaileak dira, ez kapitalistak. Autoreek planteatzen dutena da birpentsatzea goi-zuzendari hauek funtzioa, teoria marxista tradizionalean kapitalisten funtzionario soilak baitziren.

Kudeatzailen legea taula

Simon Mohunek Amerikako Estatu Batuetarako azterketa2 egin du, antzeko ondorioetara iritsiz. 2011n langileak oraindik populazioaren %83,7 ziren, baina kapitalista hutsak soilik %2a, hots, interes, errenta eta dibidenduen bitartez bizi ahal zirenak; kudeatzaileek (%14,4) soldaten bidez euren aberastasunaren parte handi bat lortzen baitzuten. Gainera, azken 30 urteetan berdintasun ezak asko handitu du, klase kapitalista hutsa honen irabazlea izaten, besteen okerrerako. Klase kapitalista honen sarrerak, langileen 9 bider ziren orain dela 30 urte; gaur egun, aldiz, 22. Kudeatzaileena langileen 2,5 bider ziren; 2011kan, 3,5. Desberdintasun eza horren hazkundea langileen esplotazioa handitu delako uler daiteke.

Hala ere, argi utzi behar da kudeatzaileen artean aldeak daudela, tarte horretan enpresa baten zuzendari bat aurki genezakeelako, gainbegirale batekin batera: ezin dugu talde homogeneo baten bezala hartu, Mohunen arabera. Orduan, kudeatzaileek euren lana egiteko ze klase-interes dute? Euren lana %1en interesak (kapitalista hutsak direnak) kudeatzea da; euren lana akziodunen, akzioen prezioen eta irabazien menpe dago, nahiz eta oso ondo ordainduak dauden.

Swiss Federal Institute of Technologyk ikerketa bat egin zuen, mundu mailako 37 milioi enpresak aztertuz. Lanaren ondorio nagusia 147 enpresek aberastasunaren %40a kontrolatzen duten izan zen. Dumeilek datu hau erabili izan du beren teoria baieztatzeko, enpresa hauek gidatzen zutenek kudeatzaile eta finantza zuzendariak baitziren, bateratze eta horrelako enpresa neurriak euren esku baitzeuden. Euren hitzetan, “kudeaketa-kapitalismoaren” froga bat zen. Michael Robertsen iritziz, aldiz, ekoizpen modu kapitalistaren adibide argia da, Marx berak deskribatu zuen bezala: kapitalismoa kontzentratzeko joera.

Dumenilen proposamen politikoa, orduan, langile klaseek klase borroka indartu behar dutela da, baina ez kapitalismoaren ordez sozialismoa ezartzeko, baizik eta gobernatzen duen agintari klasea ezkerrera bultzatzeko: lanaren aldeko erreformak ezartzeko eta gainbeheran dagoen klase kapitalista isolatuta uzteko asmoz. Honen ingurua, Roberts garratza da: kapitala gero eta esku gutxiagoetan eta zentralizatua badago, langileria gizartearen %80a baino gehiago bada, zergatik ez dugu “kudeaketa kapitalismo” hau ere eraisten?

Sobre este blog
Lanaren ekonomia gehiengo zapalduaren bizipena du oinarrian, langileen sukarra eta itxaropena. Botere arrotzen ikuspegitik azaltzen dira eguneroko gorabehera ekonomikoak. Kutsadura informatiboari aurre eginez, ekonomia gaiak jorratzen eta ulertarazten arituko gara. Bilbo Hiria, Hordago eta Argia elkarlanean, lanaren munduko analisia egiten
Ver todas las entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

El Corte Inglés
Control de jornada El Corte Inglés, a juicio por incumplir el registro de jornada
La plantilla de El Corte Inglés lleva más de un mes organizando protestas por “jornadas abusivas”. Para demostrar que se exceden las horas estipuladas, CGT pidió acceso a los registros horarios, que se entregaron tarde y con errores, aseguran.
Cádiz
Derechos Laborales El Supremo da la razón al sindicato del metal de Cádiz al que la patronal llamó terroristas
El Tribunal Supremo considera que la huelga convocada en 2023 por la Coordinadora de Trabajadores del Metal era legal a pesar de la denuncia de la la Federación de Empresarios del Metal de Cádiz
Sobre este blog
Lanaren ekonomia gehiengo zapalduaren bizipena du oinarrian, langileen sukarra eta itxaropena. Botere arrotzen ikuspegitik azaltzen dira eguneroko gorabehera ekonomikoak. Kutsadura informatiboari aurre eginez, ekonomia gaiak jorratzen eta ulertarazten arituko gara. Bilbo Hiria, Hordago eta Argia elkarlanean, lanaren munduko analisia egiten
Ver todas las entradas
Madrid
La burbuja del alquiler Sumar, Podemos y sindicatos de inquilinos presionan para convertir en indefinidos los contratos de alquiler
Sumar lanza una propuesta legislativa para transformar en indefinidos los contratos de alquiler, una de las principales demandas de la manifestación por la vivienda del 5 de abril. Una moción de Podemos, rechazada en el Congreso, pedía lo mismo.
Líbano
Ocupación israelí Israel incumple el acuerdo de paz y mantiene tropas en el sur de Líbano para “vigilar” a Hezbollah
El Ejército sostiene la ocupación de cinco colinas a lo largo de la frontera tras evacuar sus soldados de decenas de municipios. Miles de civiles regresan a sus casas para descubrir que lo han perdido todo.
Galicia
Galicia La Xunta de Feijóo, condenada por negar visitas a una mujer que murió de cáncer por tener covid-19
La jueza dice que la situación exigía “flexibilizar” las medidas de prevención. Falleció a inicios de 2022 en el Hospital Álvaro Cunqueiro durante los últimos meses de la administración del jefe del PP con Julio García Comesaña de conselleiro.
Egipto
Egipto Ashraf Omar continúa en prisión provisional por dibujar
Ashraf Omar, caricaturista político del medio digital AlManassa, sigue en prisión preventiva indefinida tras ser arrestado violentamente en su domicilio el 22 de julio de 2024.

Últimas

Justicia
Justicia Rubiales, condenado por agresión sexual y absuelto del delito de coacciones
18 meses de multa con cuota de 20 euros al día por un delito de agresión sexual. Es la condena al expresidente de la RFEF Luis Rubiales por los hechos ocurrido en la ceremonia de entrega e medallas del pasado mundial celebrado en agosto en Sidney.
Tribuna
Tribuna Verde de ecosocial, verde de educación pública
En nuestras aulas se ha colado una prisa ansiosa, que juzga al alumnado como un gasto, que lo dirige, poco a poco, a un mundo laboral tecnoptimista y completamente atomizador.
Más noticias
El Salto Radio
El Salto Radio Humedales necesarios
Damos un paseo radiofónico por algunos de los humedales de Andalucía, espacios fronterizos entre el mar y la tierra, tan necesarios para nuestra supervivencia. Lo hacemos con Juan Martín Bermúdez, de SALARTE y algunos oyentes.
Fascismo
Memoria antifascista Allí donde hay humo, hay fuego
A unos días de las elecciones alemanas, donde la ultraderecha acude fortalecida, un repaso sobre el proceso de desnazificación posterior a la Segunda Guerra Mundial y sus medias verdades.

Recomendadas

Feminismos
Ana Bueriberi “El activismo tiene que ser colectivo: para contribuir al cambio es imprescindible despersonalizar la causa”
La periodista madrileña Ana Bueriberi reconoce que no sintió la discriminación hasta que llegó a la Universidad. Hoy, desde el proyecto Afrocolectiva reivindica una comunicación antirracista, afrofeminista y panafricanista.
Inteligencia artificial
Militarismo La máquina de los asesinatos en masa: Silicon Valley abraza la guerra
Las fantasías distópicas sobre los futuros usos de las máquinas en la guerra están más extendidas que el relato de lo que ya está pasando en los campos de batalla.
América Latina
Extrema derecha Los soldados de Donald Trump en América Latina
Mientras algunos presidentes latinoamericanos, con mayor o menor ímpetu, intentan ponerle freno, otros tantos se arrodillan y le rinden pleitesía sin recibir nada a cambio. ¿Quiénes son los súbditos latinoamericanos de Trump?