Feminismos
Radiacións feministas dende Cans

A XVI edición do festival estrea “Ultravioleta”, sección que reúne olladas de creadoras galegas, e Mariana Carballal presenta “Orballo”, un obradoiro para revisar clásicos do audiovisual cunha perspectiva de xénero.

Asistentes ao festival de Cans
Público no Festival de Cans do Porriño
23 may 2019 07:00

Baixo o lema “exportando agroglamour dende o 2004” presentouse este 2019 a XVI edición do Festival de Cans no Porriño. A programación que acollen leiras, jalpóns e baixos inclúe por primeira vez unha retrospectiva internacional, dedicada ao director alemán Hannes Stöhr, mais tamén unha sección de curtas con perspectiva feminista: “Ultravioleta”. A maiores desta nova sección a directora, actriz e docente Mariana Carballal presentará o seu obradoiro “Orballo”, unha proposta para que o alumnado de secundaria e Bacharelato analice e reescriba as súas series preferidas cunha lente feminista.

Luz ultravioleta no jalpón de Alicia

O sábado 25 Cans acolle outra novidosa proposta: a sección “Ultravioleta”. Catro curtametraxes e as súas catro creadoras danse cita co público no jalpón de Alicia ás dez da mañá. Diana López, Carmen P. Granxeiro, Sara Casasnovas e Eire García son as pioneiras de “Ultravioleta”, proposta que naceu para difundir pezas feitas por mulleres que traballan dende unha perspectiva feminista. Os traballos son moi diversos, no jalpón de Alicia as asistentes atoparán humor irreverente, drama ou denuncia social.

As convocadas coinciden na necesidade de seccións coma esta. “A cultura é un deses sectores nos que se nota unha desigualdade brutal, tanto en representación como en salarios ou nos postos técnicos”, afirma Diana López. “Este tipo de seccións seguen a ser precisas por como segue a funcionar a industria, é xenial que se incorporen a máis festivais”, engade Granxeiro. Para Eire García, representante da produtora Corentena, espazos como “Ultravioleta” “serven para coñecernos entre nós, para falar abertamente de feminismo, celebrámolo e celebramos estar alí”.

Tanto López como Granxeiro inciden tamén no seu desexo de que, nun futuro, desaparezan. “Aspiro a que non sexa necesario que o feminismo teña seccións específicas e que entre nas categorías xerais”, conclúe López.

Feminazis, prostíbulos, mulleres salvaxes e Rosalía

As traxectorias das catro participantes de Ultravioleta son bastante diferentes; tamén os seus métodos de traballo. As curtas coas que chegan a Cans son “Feminazi”, de Diana López, “Benvidas ao Club”, de Carmen P. Granxeiro, “As mulleres salvaxes”, da Produtora Corentena, en cuxa representación asiste Eire García, e “A xustiza pola man”, de Sara Casasnovas.

“Feminazi” é a primeira curtametraxe como directora da guionista Diana López. “Xa dirixira a obra de teatro ‘No es país para coños’”—título que tamén leva o seu primeiro libro—”pero o audiovisual ten outras ferramentas, estaba algo perdida e tiven a sorte de contar con profesionais que me apoiaron moito”. Da súa equipa López destaca que está formada case enteiramente por mulleres, con Margherita Morello na fotografía, Paloma García e Silvia Vilanueva no son e Alejandra Sotelo na montaxe.

López é colaboradora de distintos medios de comunicación e co-organizadora do foro “As mulleres que opinan son perigosas”. “Feminazi” xurdiu a raíz dos comentarios que leva recibido “por parte de persoas machistas, especialmente homes, cando reivindico o feminismo e os dereitos das mulleres nos meus artigos”. López decidiu dar a volta ao enfade e á ofensa que e producían os comentarios, botando man do humor para “empregar toda a ridiculez do insulto e para desbaratar as ideas absurdas que existen sobre o feminismo”. En Feminazi unha parella, interpretada por Laura Míguez e Fernando González, bate nunha discusión cada vez máis disparatada logo de que a protagonista empece a participar nunha plataforma feminista.

“Benvidas ao club” é a única de non-ficción das catro pezas. O documental de Carmen P. Granxeiro parte da trama da Operación Carioca, unha das causas de maior envergadura contra a trata de mulleres que estalou no 2010 no Xulgado nº 1 de Lugo. A rodaxe foi apoiada polo colectivo feminista Impunidade Carioca, que denuncia a pasividade da Fiscalía e os atrancos á xuíza Pilar de Lara durante o desenvolvemento da trama. Granxeiro ten asinado outros documentais como “Atenas. Meeting Point” ou "1948-2016. Un final para empezar”, ademais de pezas de ficción e obras nas que parte da fotografía ou o deseño gráfico.

“É a primeira vez que un traballo meu ten tantas visualizacións, e ante un público tan diverso. Non o agardaba polos medios cos que contei, traballo soa e a rodaxe foi moi rápida porque había unha a urxencia temporal (a recta final da Operación Carioca)”, explica a autora. O “Premio Especial Biznaga de Plata- Afirmando los derechos de las mujeres”, deu un gran pulo a esta creadora. “Demostrouse que se pode traballar ao marxe da industria, no meu caso dun xeito consciente, e dende o activismo”, sinala Granxeiro.

Pola súa banda, Sara Casasnovas ofrece con “A xustiza pola man” unha nova lectura da figura xa mítica de Rosalía de Castro. Exerce por segunda vez, logo de Escarabana, de directora e actriz protagonista. “O seu poema, que da título á curta, acudiu no momento preciso: “Aquél que ten fama de honrados na vila roubáronme tanta blancura que eu tiña…’, pegoume una sacudida. É crú e descarnado, expresa a vileza e o desgarro dunha fonda ferida”, di Casasnovas.

Por que a escritora? “Vivín unha circunstancia que me fixo dano, sentía impotencia, dor e carraxe e nese punto comezou a xestarse o proxecto. Como acontecera noutras ocasións, topei identificación co material sensible que tiña diante, o legado de Rosalía neste caso, e tomeino como revulsivo. Foi un proceso visceral que filmamos case de inmediato. A maiores, quería ofrecer en perspectiva o retrato da Rosalía dende a influencia da opinión allea, a muller pioneira e unha pseudoterrorista que fixo estoupar a linguaxe”, responde a directora e actriz. Na curtametraxe acompañan a Casasnovas as voces de Quico Cadaval, David Perdomo e Xaime Lis.

Para rematar, “As mulleres salvaxes”, supón a estrea na Galiza da curtametraxe de Corentena Produccións, constituída a finais do 2018 por Eire García, Miriam Carril e Mariña López. As Corentena traballan con equipas conformadas exclusivamente por mulleres en todos os postos, diante e detrás da cámara. “A peza conta a historia de cinco amigas que xestionan unha agresión. Non é a historia da agresión, senón da resposta que as mulleres lle damos as agresións”, explica García. “Enviámola a moitísimos festivais, pero non a colleron en ningún, que finalmente entrase en Cans estivo guai, estreala na Galiza é o que nos cundía”, engade.

Ademais de “As mulleres salvaxes”, as Corentena produciron no 2018 as curtametraxes “Azul eléctrico”, “A dor” (primeira parte de “A triloxía da raiva”) e están a traballar actualmente no seu vindeiro proxecto audiovisual.

Que aporta unha ollada feminista a través da cámara e da pantalla? Para Sara Casasnovas “se optamos por cuestionar e reformular a linguaxe e tratamos de expresarnos en liberdade, ou de recoñecer a nosa cultura ou tradición e decidir con consciencia se nos adscribimos a ela ou a quebramos, coido que por aí créanse dinámicas e personaxes ricas e sorprendentes, afastadas do tópico”. O público poderá comprobalo o sábado no jalpón de Alicia. Ademais, as catro creadoras tamén estarán presentes no espazo Dálle Caña! ás sete da tarde, xunto con curtametraxistas doutras seccións do festival.

Reescribir as personaxes coas que medramos

O Xabarín Club, Los Serrano, La que se avecina, Aquellos maravillosos setenta. Game of Thrones, The Umbrella Academy, as nosas webseries de cabeceira. Como nos inflúen as historias da nosa infancia e adolescencia? Como son as súas protagonistas e que nos ensinan sobre as persoas e como se relacionan? Mariana Carballal, actriz, guionista e docente, presenta en Cans un obradoiro que parte da perspectiva de xénero para analizar con alumnado de secundaria as súas series preferidas.

A proposta, elaborada para a AISGE Galicia, (Asociación Artistas Intérpretes. Sociedad de Gestión) parte das reflexións de Carballal tras participar en numerosos foros sobre a situación da muller na industria audiovisual. Os datos que demostraban a desigualdade xa estaban enriba da mesa, e o público que asistía ás charlas estaba, polo xeral, informado e concienciado. “A min e a Isabel Blanco ( representante da AISGE na Galiza) pareceunos importante levar esas reflexións e debates á educación”, di Carballal.

A infancia e a adolescencia son os períodos nos que normalizamos a desigualdade dun lado e doutro da pantalla. Entra en escea a proposta de Carballal: “Queremos trasladarlle ao alumnado a realidade, baleirala de mitos estereotipados e de roles que sitúan a muller nun espazo ‘secundario” da vida’”. A revisión de series ou películas cunha perspectiva feminista non novidosa, pero si o é o plantexamento de “Orballo”, título do obradoiro. “Orballo” conta coa participación de actrices e actores galegas. As súas traxectorias, os papeis que interpretaron ao longo das súas carreiras, poden servir de complemento para traballar nas aulas. Ademais darán vida ás revisións que cree o alumnado sobre as pezas analizadas. “A escola non pode estar repetindo sistematicamente estereotipos machistas e patriarcais, non podemos permitilo”, conclúe Carballal.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Eventos
Evento Un Salto al periodismo desde el barrio: acompáñanos en un directo sobre periodismo situado
El Salto organiza un evento centrado en el potencial de los formatos sonoros para transmitir información veraz y fiable de forma cercana. Para hacer periodismo desde el barrio y barrio desde el periodismo.
Economía social y solidaria
Nuevos formatos Nuevo estudio, formatos y programas para hablar de Economía Social y Solidaria
En El Salto tenemos nuevo estudio de grabación y lo estrenamos por todo lo alto con la producción de nuevos formatos audiovisuales con los que ampliar nuestra cobertura informativa de las alternativas al sistema capitalista.
Eventos
Taller de podcast El Salto invita a estudiantes a explorar las posibilidades del formato audiovisual
Proponemos un taller de guion y producción de programas para estudiantes de comunicación y periodismo los días 24 de abril y 8 de mayo.
Galicia
Galicia Vigo, A Coruña y Ourense compraron material policial a Israel por medio millón de euros en solo cuatro años
El alcalde ourensano, Gonzalo P. Jácome, adjudicó un contrato por 70.000 euros días después del siete de octubre. Abel Caballero firmó otro de más de 200.000 euros y la alcaldesa de A Coruña siguió la estela con un contrato de 170.000 euros.
Turquía
Pinar Selek “Turquía sigue gobernada en base al miedo”
La profesora y socióloga turca, quien ha sufrido además de cárcel, un acoso judicial por 27 años, habla de la falta de independencia del poder judicial, del adoctrinamiento social y de la formación de la sociedad turca.
Gasto militar
Gasto militar ¿De dónde sacará Sánchez el dinero para financiar el incremento del gasto en defensa?
La promesa de aumentar las partidas presupuestarias militares necesita redirigir 10.471 millones de euros para alcanzar el 2% del PIB. Cumplirlo este año abre a su vez un grave problema para hacerlo en 2026.
Eventos
Evento Un Salto al periodismo desde el barrio: acompáñanos en un directo sobre periodismo situado
El Salto organiza un evento centrado en el potencial de los formatos sonoros para transmitir información veraz y fiable de forma cercana. Para hacer periodismo desde el barrio y barrio desde el periodismo.
Salud
El precio justo La nueva ley del medicamento o estrategias para bajar el precio de los genéricos (que son caros)
En España pagamos de media un 10% más por los medicamentos genéricos que consumimos que en el resto de la UE. Al mismo tiempo, nuestro gasto farmacéutico ha aumentado un 33% en la última década.

Últimas

Laboral
Laboral Tres nuevos días de huelga para parar el ERE en Bridgestone
Los sindicatos de forma unánime convocan paros los días 24, 25 y 26 de abril y no descartan ampliar las acciones de lucha para evitar el despido de 546 trabajadores.
There Is Alternative
There Is Alternative De redes, software, cacharritos y todo lo que no sea Elon Musk | TINA #1
Primer programa del podcast There Is Alternative de El Salto Radio sobre el lado oscuro de la tecnología y sus alternativas éticas y responsables.
El Salto Radio
El Salto Radio A dos velas
El documental “A dos velas”, de Agustín Toranzo indaga en las causas de los cortes de suministro eléctrico sistemáticos e indiscriminados que varios barrios obreros de Sevilla vienen denunciando desde hace años.
Opinión
Opinión Priorizar bombas sobre camas de hospital
El presupuesto público parece tener siempre un límite cuando se trata de contratar personal o mejorar infraestructuras en Sanidad. Pero no lo tiene cuando se trata de gasto militar.
Opinión
Guggenheim Urdaibai Respuesta al Agirre Center: no participaremos en este juego con cartas marcadas
VV.AA.
El “proceso de escucha” se invalida a sí mismo al existir un plan ya elaborado y no publicado “de expansión discontinua del Guggenheim de Bilbao en Urdaibai”.
Comunidad de Madrid
Huelga de universidades públicas Con un gigantesco mural profesorado y alumnado exigen más inversión en las universidades públicas de Madrid
Después del encierro del pasado 7 de abril, una espectacular acción de la comunidad universitaria ha llamado la atención sobre el recorte de recursos que prevé el gobierno de Díaz Ayuso en su nueva ley de universidades.
Más noticias
Estados Unidos
Extrema derecha Los beneficios de Tesla caen un 71% y Musk anuncia que reducirá su colaboración con Trump
Las protestas contra Elon Musk funcionan y hacen caer los beneficios y el valor en bolsa de la compañía. El anuncio del millonario hace que las acciones de Tesla crezcan cerca de un 5% en apenas unas horas.

Recomendadas

El Salvador
El Salvador El caso Ábrego García destapa el turbio pacto de Trump con Bukele
El joven salvadoreño no ha sido condenado ni en Estados Unidos ni en su país de origen, pero es uno de los cientos de personas con la vida pendiente de un hilo por las políticas de Trump y Bukele.
Siria
Siria Fragmentos de un retorno
Regresar no siempre es fácil. En estas misivas, los sirios Naoura A., residente en Francia, y Basem Al Bacha, residente en Alemania intercambian opiniones con motivo de la vuelta de Naoura a la ciudad donde se conocieron: Damasco.
Historia
Historia Miguel Martínez: “En Villalar, la izquierda arrancó los comuneros al franquismo”
Miguel Martínez, profesor de historia y literatura españolas en la Universidad de Chicago, analiza desde una óptica progresista la Edad Moderna, el momento histórico fetiche de las derechas españolistas.