Balea Cultural
‘The Final Cut’: o disco esquecido de Pink Floyd

The Final Cut, publicado en 1983, é o duodécimo disco lanzado pola banda británica Pink Floyd, e a miúdo considerado un dos seus traballos menos interesantes. Este álbum tivo a difícil tarefa de dar continuidade ao enormemente exitoso The Wall catro anos despois, o maior descanso entre discos que se tomaran Pink Floyd ata o momento. As espectativas eran moi altas e para moitos o álbum non estivo á altura, porén hai razóns de sobra para seguir lembrándose de The Final Cut.

Para comprender axeitadamente este disco é preciso coñecer o contexto da banda a comezos dos anos 80 así como o contexto político e social no que foi composto. Eran anos convulsos en todos os sentidos. En 1979 Roger Waters despedira a Richard Wright, o teclista da banda alegando que non estaba a realizar aportes criativos; ao mesmo tempo o guitarrista David Gilmour sentíase cada vez menos interesado polas composicións conceptuais con contido político de Waters. A todo isto sumouse que o propio Waters non quedou nada satisfeito co resultado da adaptación cinematográfica de The Wall, que sería estreada en 1982: soamente un ano antes da publicación de The Final Cut. De feito nos primeiros momentos de composición destas cancións, Waters pensaba empregalas dentro do filme mais, a medida que foi avanzando o proceso de traballo, estas novas pezas foron gañando unha identidade propia distanciándose da narrativa de The Wall. O título que se barallou nun primeiro momento, Spare Bricks, que facía referencia directa ao traballo anterior, foi abandoado por The Final Cut.

O proceso de composición deste disco tamén coincidiu co inicio do goberno da conservadora e ultra-liberal Margaret Thatcher no Reino Unido. Estes primeiros anos da década dos 80 estiveron moi marcados por unha forte crise económica, unha crecente inflación e unhas altas cifras de desemprego que viñan marcadas pola constante deslocalización de empresas. Encadrada dentro deste contexto, no ano 1982 deu comezo a guerra das Malvinas. Este conflicto bélico, que enfrentou o Reino Unido con Arxentina pola soberanía sobre uns arquipélagos austrais situados fronte á Terra do Fogo —ocupados polos británicos en 1833—, saldouse con case mil mortos.

Roger Waters, que perdera a seu pai durante a II Guerra Mundial, sentíu este novo conflito armado como unha traición, e este sentimento marcou a orixe definitiva do concepto que engloba as cancións que conforman este The Final Cut. Subtitulado como Requiem for a Post-War Dream, Waters concebiu este novo traballo como unha obra que, se ben funcionaría como unha continuación lóxica das ideas presentadas previamente en The Wall, criticaría de maneira moito máis directa e explícita as políticas económicas de Thatcher, así como o belicismo e as actitudes imperialistas que amosou no conflicto das Malvinas. Tal e como expresou o propio Waters “The Final Cut tratou sobre como —coa introdución do Estado do Benestar— sentimos que avanzabamos cara a algo semellante a un país onde todos coidaríamos os uns dos outros… Mais vin todo eso cincelado, voltando a unha sociedade case Dickensiana baixo Margaret Thatcher. Sentín entón que o goberno británico debería ter seguido vías diplomáticas en lugar de humillarse no momento en que esas forzas especiais chegaron ao Atlántico Sur”.

O proceso de composición do disco coincidiu co inicio do goberno da conservadora e ultra-liberal Margaret Thatcher

O resultado deste enfoque conceptual foron unha colección de doce novas cancións cunha duración total de 45 minutos. Se ben, atendendo á temática, seguía a ser un traballo moi ambicioso, este disco amosaba unha instrumentación moito máis comedida do que era habitual para Pink Floyd nos álbumes anteriores. Moitas das pistas non empregaban moito máis que un piano ou unha guitarra acústica e orquestracións de acompañamento. En certa medida foi considerado por moitos un disco de Roger Waters en solitario máis do que un álbum de Pink Floyd: non aparecen xa os teclados de Richard Wright e o os solos de guitarra de David Gilmour —pouco motivado pola dirección que estaba a seguir a banda— aparecen de maneira moi esporádica. Sen dúbida hai cortes que recordan por completo ao son clásico da banda como Your Possible Pasts, The Hero’s Return ou a enérxica Not Now John. Sen embargo tamén é bastante certo que durante grande parte de The Final Cut escoitamos composicións nas que interviron principalmente Waters e o produtor Michael Kamen, e nos créditos o disco aparece asinado como un álbum escrito por Roger Waters e interpretado por Pink Floyd.

Por estas razóns, The Final Cut é considerado en boa medida un álbum menor —menos interesante que os seus predecesores— pese a ter debutado no número un das listas de vendas no Reino Unido, algo que non conseguiran nin The Wall nin o Dark Side of the Moon. Mais se ben este disco pode parecer máis o inicio da carreira en solitario de Roger Waters, trátase sen lugar a dúbidas dun moi bo disco de Roger Waters. O contido político que achamos en The Final Cut funciona como unha interesante crónica do inicio do mandato de Margaret Thatcher desde unha perspectiva crítica. Por outra banda esta será a última ocasión na que poidamos escoitar a Waters e Gilmour xuntos nunha grabación de Pink Floyd. Esta estivo ademáis excepcionalmente producida, incorporando constantes efectos de son perfectamente integrados, que conectan as cancións e as dotan dunha forte compoñente cinemática. The Final Cut é un traballo que está lonxe dos mellores lanzamentos de Pink Floyd mais non por iso deixa de ser interesante. Máis de tres décadas despois do seu lanzamento aínda hai razóns de sobra para voltar escoitar este disco que ficou esquecido por moitos: escurecido pola longa sombra dos seus predecesores.