Ecologismo
Defensa violenta da Natureza ao estilo mutante

A miniserie de Marvel 'X-Men Green' actualiza o dilema do uso da violencia para salvar o planeta.
Fragmento de portada del n. 2 de X-Men Green.
Imaxe da capa do segundo número de X-Men Green. Copyright Marvel Comics. (©)

Coordinador do Instituto Resiliencia

31 jul 2024 10:00

En novembro de 2022 aparecía publicada por Panini a versión española dunha historia en dúas partes orixinalmente publicada nos EUA en X-Men Unlimited, con guión de Gerry Duggan (quen fora co-autor de Deadpool no seu relanzamento hai unha década) e debuxada polo italiano Emilio Laiso. A historia narraba a orixe dun grupo que xa fixera a súa aparición oficial un ano antes da man dos mesmos autores, en X-Men Unlimited Infinity Comic nº 7, un grupo de ecoterroristas mutantes autodenominados X-Men Green, mais alcumados de “fanáticos” greenies polos seus opoñentes, os mutantes respectuosos coa lei, os X-Men oficiais. Na historia que nos ocupa, as mutantes extremistas comparten protagonismo con algún supervilán tamén anoxado, mais no seu caso pola desfeita causada pola industria do fracking á súa subterránea gorida secreta, un aliado inicialmente circunstancial que utiliza o guionista para achegar á historia o elemento das amizades perigosas que teñen a súa propia axenda, algo que lle pode suceder no mundo real a calquera que loite por unha causa xusta, e que no caso desta banda deseñada é o clima, a Natureza, a Vida.

Nature Girl, unha moza mutante, impactada tras presenciar a morte dunha tartaruga mariña atragoada cunha bolsa de plástico, abandona o seu “paraíso” da nación insular de Krakoa —que non só é un santuario para mutantes, senón un ecosistema vivinte e consciente— para tomar cartas no desastre que ten lugar no resto do planeta. Desde o comezo resulta doado percibir nela unha personificación da xuventude máis rebelde que desde os países privilexiados está a rachar coas normas da protesta convencional para poñer freo á devastación que afecta especialmente outros países, os países empobrecidos.

“Non estou triste. Xa non... Agora só estou enfadada.”

A Rapaza Natureza, “chea de fuxir da emerxencia climática”, xa non está “triste”: “Agora só estou enfadada”, advirte no comezo da historia. E vainos amosando ao longo das noventa páxinas de que se compón que para ela o “sangue derramado” polo camiño de vinganza e contraataque que emprende, non é senón “un mal necesario”. Segundo as súas xustificacións, “todos temos que facer sacrificios” nestes tempos finais, porque “o tempo das medias medidas hai moito xa que rematou”, e topámonos agora no tempo das medidas drásticas. Así, ela opta por poñer os seus poderes ao servizo dunha acción directa non soamente violenta senón sen remordementos, pois non repara en asasinar a quen se interpoña no seu camiño ou calquera elemento identificado como “infección” do planeta. As persoas lectoras imos preguntándonos a medida que lemos, se é que a protagonista está “totalmente perdida” —como lle di Wolverine, enviado para deter a súa carreira de destrución— ou está “por fin facendo o correcto”, como pensa ela, decidida a “facer algo axiña para espertar os humanos”.

Resulta moi interesante, na onda do emerxente gaianismo do que falabamos na entrega anterior deste blog, atopar entre os poderes desta xove líder mutante unha conexión empática con Gaia (así denominada no propio cómic), e tamén implicitamente albiscar unha conexión de todas as especies entre si (a escena da cadela sentindo a morte da tartaruga, por exemplo). Será que é iso un superpoder mutante ou unha realidade científica que aínda temos os humanos de fóra do mundo dos cadriños por descubrir?

Mesmo podemos recoñecer mostras dun sutil anti-antropo/androcentrismo nesta historia dos X-Men Green, pois deberían ser mellor chamadas X-Women Green ou mesmo X-Living Beings Green (na edición española non tería sentido, pois optouse pola clásica tradución Patrulla X), ao seren un par de rapazas as que aparecen protagonizando a revolta xunto cunha cadela recoñecida polas humanas (en broma ou non tanto?) como líder do grupo; e por outra banda exponse ás persoas lectoras a idea, moi interesante desde o punto de vista filosófico e político, da necesidade de “escoitar” as outras especies afectadas pola desfeita da civilización industrial.

“Non podo simplemente sentarme aquí no noso paraíso mentres reducen o resto do mundo a cinzas”

Un dos textos intercalados entre as diversas escenas resulta especialmente suxestivo polo que nos pode dicir sobre a loita ecoloxista actual no que ten de dialéctica estratéxica entre as diferentes xeracións de activistas. Nel a protagonista describe un soño no que os violentos, procedentes como vimos dicindo das filas máis novas, convencen os máis pacíficos, a xeración dos seus pais e mestres, de se uniren a eles e se deixaren liderar polos mozos. Unha fértil idea sobre a que deberiamos reflexionar moitas de nós.

Por outra banda resulta agradablemente sorprendente ver nesta banda deseñada que se recoñecen os “+2 graos” de aumento de temperatura media do planeta como un obxectivo imposible, e isto é paradoxal pois nunha obra de ficción estannos a ofrecer datos máis realistas do que os supostos medios oficiais nos están a dicir, “e a Humanidade, no fondo, sábeo, pero... o traballo é o traballo”: e aí é onde aparece outro dos subtemas magnificamente escollidos para dotar de realismo á historia por parte de Duggan, o dilema de traballar para a destrución do mundo con tal de chegar a fin de mes.

Mais volvendo á parte máis psicosocial, a protagonista recoñece que agora xa non se agacha da dor da Terra e que comeza a combatela coa loita, xa non sinte dor nin tristeza, senón que se sente “viva”. De feito, vivir é resistirse á morte, e a loita, nese sentido existencial e esencial, non pode ser senón vida. Pode ficar alguén que non recoñeza aquí o “amor e furia” da xente moza de Extinction Rebellion ou de Futuro Vexetal, tamén acusados por algúns de “ecoterroristas” e por moitos de “extremistas radicais”?

“Non sinto dor nin tristeza, síntome viva”

E malia o cómic non profundar con detalle nin extensión nas causas da destrución da Natureza, non deixa de contar con suficientes elementos adicionais que dotan dun marco realista a esta historia fantástica, coma os efectos dos plásticos nos ecosistemas, a presenza de microplásticos nos corpos humanos (“pode que xa estean facendo cambiar a miña mente”), o petróleo, o “capitalismo terminal” e o seu fallo sistémico múltiple, a identificación social do ecoloxismo cos “hippies”... Elementos que converten esta banda deseñada en moito máis cargada de cru realismo ca moitos discursos gobernamentais ou pezas xornalísticas dos mass media.

Mais todo isto sen esquecer os toques de humor e unha morea de frases memorables dignas do coautor da serie de Deadpool: “quen non estea disposto a morrer polo petróleo, que lisque”, “cal é o teu prezo para vender o único mundo que tes?”, ou “o planeta non ten un protocolo de reanimación”. E aos que defenden gañar o seu diñeiro queimando o planeta, pregúntalles o guionista en boca da protagonista: “Pensabades que a Terra non ía defenderse?”. De novo todo nos trae, inevitablemente e dun xeito perfectamente coherente, á nosa realidade, como nas mellores obras de ciencia ficción.

Dentro dese discurso que nos fala do noso mundo real, non deberiamos deixar de ver unha advertencia ao movemento ecoloxista pacífico, que podería verse representado na frase do profesor Xavier, cando falando do sangue derramado por unha dos seus (os mutantes virían representar neste caso os ecoloxistas), advirte: “O mundo estará esperando para ver como respondemos” diante desa violencia. Porque non nos enganemos, no mundo real probablemente chegará o punto no que haxa algún morto nas accións en defensa do planeta (se non o houbo xa!), e daquela moitas organizacións e activistas estarán no punto de mira dos medios de comunicación e das forzas destrutivas do industrialismo capitalista agardando a resposta a esa violencia, coa porra e as leis na man preparadas para ser utilizadas na súa contra ante o menor indicio de apoio ou apenas comprensión. Así que este cómic pode servir como exercicio para pensarmos anticipadamente neses futuros escenarios e formular as preguntas éticas que presenta unha historia pasada polo matiz aventureiro e fantacientífico dos superheroes Marvel. Porque se o mandamento fundamental é “non matar”... seica “non estamos a matar coa nosa inacción”?

Con ese tipo de reflexións éticas marca Marvel, postas agora ao día coa desfeita climática, é que nos deixa esta banda deseñada. Unha obra de cultura popular moi recomendable para adolescentes ou adultos afeccionados ao xénero e que gosten de historias que fagan pensar e sentir sobre os problemas do noso mundo real, especialmente aqueles que están a traumatizar toda unha xeración de xente moza.

Sobre este blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas las entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Tribuna
Transición Energética La transición energética se juega entre el dividendo y la ganancia
Mientras la transición energética se presenta como urgente, las decisiones clave siguen en manos del capital privado. Este artículo analiza sus límites y defiende la propiedad pública como condición para una transformación real y justa
Medio ambiente
Opinión De los necios, los mastines y los lobos en los tiempos sombríos
Paseando con mastines, frente a la barbarie, una reivindicación del lobo y, con él, de la comunidad, de la fraternidad, de la esperanza y de la voluntad superviviente de la belleza.
Huelva
Medio ambiente Los vertidos al río Tinto tras la borrasca Laurence reabren el debate sobre los fosfoyesos en Huelva
El movimiento vecinal y ecologista denuncia que el Plan Restore 20/30 para el tapado de los fosfoyesos impulsado por la empresa Fertiberia no es la solución a esta problemática medioambiental
Sobre este blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas las entradas
Asturias
Asturias Cinco muertos en la mina de Zarréu: demasiadas preguntas sin respuesta
El accidente más grave en la minería asturiana en casi tres décadas vuelve a poner en cuestión el sistema de permisos, controles y ayudas públicas para minas en proceso de reconversión.
Estados Unidos
Estados Unidos Estudiantes de Columbia luchan contra las amenazas de deportación
Los estudiantes de Columbia se unen mientras el ICE y el Departamento de Policía de Nueva York (NYPD) atacan el activismo palestino. “[Columbia] está dispuesta a concederle al gobierno de Trump todo lo que quiera”, declara un estudiante a Mondoweiss.
Aviación
Travel Smart Las multinacionales españolas, a la cola de la reducción de emisiones por vuelos de negocios
Un estudio publicado este martes por organizaciones ecologistas señala que las emisiones por vuelos de negocios a nivel global se han reducido un tercio, pero las empresas españolas van a la zaga y suspenden en transparencia u objetivos concretos.
Universidad
Educación El Gobierno anuncia el endurecimiento de la normativa para la creación de universidades privadas
El Consejo de Ministros aprueba la tramitación urgente de una modificación en la legislación que regula la creación de centros privados de enseñanzas universitarias.
Represión
Policía infiltrado La Directa destapa un nuevo caso de policía infiltrado, esta vez, en el activismo de Lleida
Bajo la identidad falsa de Joan Llobet García, un agente de la trigesimosegunda promoción de la Academia de Ávila, pasó dos años infiltrado en espacios independentistas, estudiantiles y ecologistas.
Madres protectoras
Madres protectoras Una madre, condenada a tres años y medio por secuestrar a su propia hija, solicita su indulto
La libertad de Jewel Lázaro depende de la respuesta del Ministerio de Justicia de España a su petición de indulto con el fin de no separarla de otro bebé de nueve meses.

Últimas

Maltrato animal
Maltrato animal Lidl denuncia a los animalistas que detectaron afecciones en la carne de pollo de la cadena
El Observatorio de Bienestar Animal asegura que el departamento legal de la cadena les pidió que eliminaran todas las publicaciones sobre ellos y creen que es una estrategia legal para silenciarles.
Israel
Guerra en Gaza Israel ordena evacuar Rafah ante la previsión de un ataque terrestre
En la mañana del 31 de marzo, las fuerzas militares de Israel han ordenado a la población evacuar gran parte de Rafah, en el sur de la Franja de Gaza.
Más noticias
Francia
Francia Marine Le Pen es condenada por malversación y no podrá concurrir a las elecciones de 2027
Un caso de corrupción con los asistentes del Parlamento europeo golpea a la ultraderecha francesa. Le Pen y su partido, Agrupación Nacional, son condenados por el Tribunal Penal de París.
Opinión
Opinión ¿Cómo acabar con el negocio de la vivienda?
Las reivindicaciones del 5A: bajada de alquileres, paralización de desahucios, desmantelamiento de las empresas de desokupación, ayudarían a acabar con la crisis de vivienda. Pero estas medidas son impensables en este sistema económico.

Recomendadas

Militarismo
Alejandro Pozo “El oportunismo de la industria militar española aprovechando lo que pasa en Gaza es grave”
Este investigador sobre paz, conflictos armados, desarme y acción humanitaria denuncia que el rearme ya está teniendo lugar y que el Ejecutivo escamotea información sobre las relaciones comerciales de la industria con Israel.
Galicia
Galicia Bimba y Lola se aleja de las fibras textiles de Altri con la salida del presidente de Greenalia de su consejo
El presidente de Greenalia y antiguo consejero delegado de Inditex, José María Castellano, abandona su puesto en la empresa cerrando una puerta más a la salida de la celulosa supuestamente creada para fibras textiles.
Redes sociales
El asesino de los CEO El fenómeno fan Luigi Mangione, ¿por qué tanta gente apoya a un asesino?
El caso del chico de clase alta que disparó sobre un CEO de una aseguradora médica ha desatado una ola cultural y de apoyo como no se había visto antes.