Laboral
Mercadona en tempos da COVID, unha visión desde a Galiza

O modelo Mercadona “premia” a actitude voluntariosa e profesional dos e das traballadoras cunha prima salarial anual. Co tempo, apareceron declaracións de persoas exempregadas que denunciaban prácticas laborais intimidatorias e que podían facer perder esa prima. As denuncias tamén ían cara o servizo de saúde da empresa, remiso a certificar baixas laborais. Agora coa COVID, o modelo de saúde laboral en Mercadona segue actuando igual?

Trabajadora caja supermercado cuarentena
Unha traballadora atende tras a pantalla de protección na caixa rexistradora dun supermercado. Mikel Urabaien Otamendi
24 sep 2020 13:17

A chegada da COVID-19 está marcando un antes e un despois moi profundo dentro da sociedade. Os supermercados, logo da declaración do estado de alarma en marzo de 2020, tiveron que adaptar os cadros de persoal a novas maneiras de traballo para evitar contaxios. Mercadona, como o resto de grandes cadeas de supermercados, foi implementando unha serie de normas a medida que evolucionaba a pandemia. A empresa de Juan Roig foi creando e adaptando protocolos de seguridade tanto para persoas traballadoras como clientes. Aínda así, algunhas fontes sindicais apuntan falta de rigor desde a empresa cando alguén apunta a posibilidade de sintomatoloxía relacionada coa COVID. Segundo as fontes, a empresa elude a posibilidade de que unha persoa traballadora se contaxie, baséase en medidas de distancia ou temporais para reducir a capacidade de contaxio entre o cadro de persoal.

Medidas de seguridade

As medidas de protección entre empregados e empregadas de Mercadona recollen a instalación de mamparas, uso de lentes protectoras e outros medios de hixiene necesarios, así como manter distancias de seguridade de dous metros e non estar en contacto con outra persoa a menos de dous metros máis de 15 minutos. Ante a sospeita de ter sintomatoloxía relacionada coa COVID, acódese ao servizo médico de Mercadona.

“Polo que nos teñen contado, traballadores que acudiron ao servizo médico tiveron por resposta que non pode ser porque segundo o protocolo, os traballadores non poden estar menos de quince minutos a menos de dous metros” di María López, da CIG e en excedencia de Mercadona como liberada sindical. É dicir, a empresa é remisa a dar a baixa por COVID. “Sabemos que hai unha licenza retributiva para cubrir o 100% do salario en caso de baixa de curta duración”, sinala Juan Zas, cousa que se recolle no punto 27 do Convenio Laboral de Mercadona. “Todo isto controlado polo servizo médico da mesma empresa”.

“Ao comezo das medidas anti-COVID nos supermercados, o principal problema foi poder controlar o aforo, máis que nada as aperturas e os feches”, describe Juan Zas de CC.OO. A entrada atrapallada de clientes supoñía un problema ante o medo da poboación a quedar desabastecida. “Neste aspecto non se pode asegurar que haxa diferenzas entre Mercadona e outras cadeas de alimentación”. Ademais, a empresa hai tempo que comunicou que xa “gastou todos os recursos necesarios para formación do cadro de persoal en relación á COVID”, di López, no referente á protección do persoal da empresa fronte aos posibles contaxios.

Concentracións de clientes

A medida que pasaba o tempo, as normas internas para o control da pandemia dentro das tendas Mercadona foron variando. Así, establecíase que a responsabilidade de controlar o número de clientes correspondería á persoas responsable do establecemento ou da vixiancia de seguridade privada “designado por el”, pola persoa responsable da tenda.

“Noutras cadeas, o cadro de persoal coñece o número límite de clientes, en Mercadona só o coñece o responsable da tenda e non llo di ao personal”, apunta María López

“Noutras cadeas de alimentación o cadro de persoal coñece o número límite de clientes, en Mercadona é algo que só coñece o responsable da tenda e non llo di ao persoal”, apunta María López, quen tamén sinala que durante un período longo de tempo e dentro do estado de alarma, a empresa non cumpría coa obrigatoriedade da máscara para os clientes.

Consultando a web da empresa e concretamente a actualización número 6 sobre medidas de seguridade contra a COVID, non se concreta un número exacto ou unha porcentaxe determinada de clientes dentro das tendas. Si que establece unha distancia mínima “preventiva” dun mentro entre calquera persoa. Tamén que, cando se complete o número máximo permitido de persoas (non se especifica), non se permitirá a entrada a máis persoas, isto sucederá cando abandonen o establecemento outros clientes.

Dentro dos supermercados haberá carteis que indiquen as distancias, a separación, a recomendación do uso de máscaras, xel e luvas se fose necesario. Por outra parte, no mesmo documento especifícase que as dependencias serán desinfectadas “con servizos externos”.

Carga de traballo e primas

As medidas adoptadas polo Goberno central relativas a ERTEs e outras axudas, non foron acollidas por Mercadona segundo María López. O que si se fixo foi despedir persoal interino e temporal. Isto traduciuse nunha maior carga de traballo para o persoal fixo de empresa. López apunta que “retiraron apoios ao persoal cando as vendas aumentaron o dobre, polo menos na provincia da Coruña”. “Hai casos como Mercadona ou Froiz en Galicia, onde o cadro de persoal pode cumprir coas expectativas, mentres que noutros como Lidl, ás veces o cadro de persoal non é suficiente”, declara Juan Zas.
Os despidos de traballadores interinos e temporais traducíronse nunha maior carga de traballo para o persoal fixo da empresa

A cuestión é que o incremento de vendas e a redución de cadros trouxo unha situación de saturación por traballo. Isto ocorreu en todos os centros, segundo as fontes sindicais consultadas. En concreto a CIG declara que a tenda do Seixo na Coruña, foi investigada pola Inspección de Traballo ante a falta de persoal abondo logo do despedimento de tres persoas. “Esa foi a única das 23 tendas na provincia da Coruña que foi reforzada con máis persoal”, despois dunha inspección laboral.

Outra das consecuencias desta política de reaxuste para o persoal é a retribución. Existe unha política retributiva en Mercadona que consiste en incluír unha prima anual a partir do segundo ano como traballador. Para o mes de marzo, no segundo e terceiro ano na empresa inclúse unha prima por rendemento, por eficiencia e unha serie de parámetros que figuran no contrato que asina o traballador ou traballadora.

A partir do cuarto ano a prima dóbrase, así que ese mes de marzo entra unha cantidade de diñeiro extra nas nómimas. Mais a prima vén logo dunha “avaliación” que realiza o coordinador de área ou sección. “É unha avaliación completamente subxectiva porque é como se dixese “eu considero que es bo ou non”” apunta López. As primas non son algo exclusivo de Mercadona, como di Juan Zas. “En todas as empresas existen primas, tamén é certo que a maioría dependen da subxectividade de quen avalía, mais intentamos que sexan xustas dentro desa subxectividade”. Zas apunta un caso na provincia da Coruña en que a subxectividade das avaliacións “facía que algúns traballadores se sentisen infravalorados”.

As fontes sindicais apuntan a que Mercadona está seguindo unha tendencia a rebaixar as primas por produtividade

Coa diminución dos cadros de persoal, as fontes sindicais consultadas apuntan a que Mercadona está seguindo unha tendencia a rebaixar as primas por produtividade. A cerna deste comportamento está no xa mencionado aumento da carga de traballo para o persoal despois da eliminación de temporais e interinos. “Agora, antes da avaliación fan unha pre-avaliación, así avisan segundo a que xente, que non pasarán a avaliación de obxectivos, deste xeito a empresa aforra moitos cartos” explica María López.

En contacto con Mercadona, a empresa sinala que na súa Memoria Anual 2019, aparece todos os anos o salario das súas traballadoras e traballadores. “Do mesmo xeito que a cantidade de prima de beneficios compartida co seu persoal”. Sobre a prima engadida aos salarios, a empresa responde que “os seus soldos, sumando a prima, case duplican o salario mínimo interprofesional”.

Mercadona achega ademais unha táboa onde se pode ver que “o 99% do persoal recibe a prima e os criterios son obxectivos”. Por último engade que “somos pioneiros en transparencia retributiva e como verás todo é público”.

Tensión coa empresa

Ante a actual situación coa COVID e a inseguridade dos actuais protocolos para facerlle fronte, podería preguntarse se Mercadona ten unha estratexia ou protocolo máis elaborado en caso dun contaxio masivo dentro do persoal? “Non, non teñen, falan por exemplo da desinfencción polas noites, mais nós non o vemos, non sabemos se é así”, apunta López.

As directrices da empresa para unha baixa están catalogadas co seu tempo de duración, cadros onde se “estipula” o tempo que pode “durar” unha doenza. “Poden retirarche o complemento por I.T. (incapacidade temporal) aludindo que non cumpriches cos catro puntos que aparecen no convenio” aclara López. Estes puntos tamén aparecen no artigo 27 do convenio laboral:

“Tamén se establece un complemento sobre a prestación da Seguridade Social ata alcanzar (...) o 100% do Complemento de Posto de Traballo, sempre que a relación laboral non se extinguiu coa empresa e déanse todas e cada unha das seguintes circunstancias:
1. Que o índice de absentismo do traballador/a non supere o 2 % da súa xornada anual.
2. A I. T. non supere a duración prevista polo INSS para cada patoloxía.
3. Que non exista reiteración en I. T. e/ou recaídas do traballador/a en o último ano.
4. Colaboración do traballador/á que se realice por parte do SME o seguimento médico semanal.”

Sobre o primeiro punto, “é imposible non superar ese 2%, pois con tres días de baixa xa o superaches, e logo din, e isto está recollido en actas, que ese punto nunca se aplica para retirar a I.T.”. Neste senso, “descoñecemos cal é o procedemento interno de Mercadona con respecto ás baixas e o seu proceder”, sinala Juan Zas, quen destaca que “agora nas grandes empresas estanse facendo os test psicosociais, con preguntas pautadas e que a persoas traballadora responde de maneira completamente anónima”.

“De vinte e tres tendas Mercadona na provincia da Coruña, os últimos tests psicosociais alertaban que oito delas apuntaban risco intolerable”, suliña María López. “Entre os riscos apuntados estaban os de acoso sexual e acoso psicolóxico”. De momento, segundo as fontes sindicais consultadas por este medio, non se coñece que a empresa teña feito algún tipo de intervención para resolver esta situación.

A solución a todas estas cuestións son debatidas no marco de Intercentros. É a sección que, con sede en Madrid, acolle todas as reunións entre empresa e sindicatos. As centrais maioritarias son UGT e CC.OO, con quen Mercadona mantén maior contacto. Existen outras forzas sindicais que “están nesas reunións segundo a proporción da súa representatividade”, sinalan fontes sindicais.

Este último punto non é compartido por forzas sindicais consideradas pola empresa como “minoritarias”. Existe un abano de sindicatos, con menor representación, que alegan a un “entendemento” entre as grandes centrais sindicais e Mercadona para que non exista conflitividade laboral dentro da empresa. En tal caso, o modelo Mercadona está moi discutido entre os seus propios cadros de persoal.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Comunidad de Madrid
Comunidad de Madrid Un rayo de esperanza tras cinco años de los protocolos de la vergüenza
A punto de prescribir los posibles delitos, un avance judicial abre la puerta a conocer quién decidió no derivar a hospitales a ancianos en residencias en la Comunidad de Madrid.
Panamá
Centroamérica Los hombres de Trump vuelven a Panamá para presionar con la toma de control del Canal
La retórica antiChina y el interés por una infraestructura que supone el 6% del tráfico marítimo internacional ha llevado al Gobierno de Estados Unidos a tensar la relación con Panamá y sugerir una posible operación militar.
Comunidad de Madrid
Huelga universitaria Estudiantes y profesorado de la Complutense inician movilizaciones hacia la huelga general con un encierro
La Plataforma UCM por la Pública ha convocado la tarde de este lunes una asamblea previa al encierro en la Facultad de Matemáticas, como parte de las actividades preparatorias de la huelga del 28 de abril.
Filosofía
Carolina Meloni Carolina Meloni: “Nunca será cómodo ser una filósofa”
‘La instancia subversiva’, su último libro, analiza las bases patriarcales de la tradición filosófica nacida en la Grecia clásica y muestra lo femenino como germen de un nuevo modo de pensamiento.
Opinión
Opinión Genealogía del antigitanismo: la buena fe y la mala sangre
Si queremos honrar los 600 años de presencia del pueblo gitano en España, debemos mirar con seriedad la historia de la marginación y la violencia institucionalizada.
Menores tutelados
Precariedad laboral Exigen que el servicio sea público en la protección de los menores tutelados
Tanto en las medidas judiciales como de protección, auxiliares, educadores y trabajadores sociales piden más recursos para el bienestar de niños y niñas y la seguridad de las empleadas.
Pueblo gitano
Día del Pueblo Gitano La Última Roma: resistencia y legado del Pueblo Gitano entre las ruinas de la era soviética
En Soroca, Moldavia, resiste la comunidad gitana más numerosa del país. Entre construcciones fastuosas y cúpulas doradas, la identidad romaní lucha por su supervivencia.
Ocupación israelí
Ocupación Israelí Nuevos ataques elevan a 1.391 palestinos asesinados por Israel desde el fin del alto el fuego
Un nuevo periodista palestino es asesinado en Gaza en un conflicto que acumula más muertes de reporteros que la II Guerra Mundial, la Guerra de Vietnam y la Guerra de Corea juntos.
Libertades civiles
Represión La cifra de ejecuciones por pena de muerte en el mundo superó las 1.500 en 2024
Amnistía Internacional denuncia que es la cifra más alta desde 2015 y que hay Estados que están utilizando la pena de muerte como arma contra manifestantes y grupos étnicos.

Últimas

Israel
Industria Armamentística La naviera Maersk vuelve a marcar el puerto de Algeciras como clave del transporte de armamento a Israel
El pasado 5 de abril inició su recorrido desde EEUU el buque Maersk Detroit cargado con armamento que llegará en mayo a Israel. Entre las paradas se encuentra Tánger donde la mercancía pasará al buque Nexoe Maersk, que parte desde Algeciras.
Huelga
Huelga Huelga contra los despidos en Bridgestone: “Dejan en un futuro muy incierto las plantas españolas”
La empresa quiere despedir a 546 trabajadores, entre la planta de Basauri (Bizkaia) y la de Puente San Miguel (Cantabria). Desde los sindicatos denuncian que la compañía de neumáticos apuesta por su producción en Polonia.
Segovia
Mujeres rurales Maribel y sus amigas: las últimas habitantes del rural en España
Maribel lleva trabajando en el campo desde que era pequeña pero no ha podido cotizar nunca. Junto a sus amigas resiste en un medio rural que envejece sin sanidad, educación o transporte.
Derechos reproductivos
Derechos reproductivos Una mujer muere cada dos minutos por complicaciones durante el embarazo o el parto
Un informe calcula una disminución de las muertes maternas en un 40% entre 2000 y 2023, pero alerta de que el ritmo de mejora se ha ralentizado significativamente desde 2016 a consecuencia de los recortes en cooperación.
Catalunya
Violencia policial Tres Mossos de Esquadra son investigados por la muerte bajo custodia policial del joven colombiano Brian Rios
Casi tres años después de su muerte, la investigación del caso apunta hacia negligencia médica y responsabilidad tanto de policía local como de Mossos de Esquadra
Más noticias
Fotografía
Fotografía ‘Sin Identificar’: poniendo nombre a los rostros de la Guerra Civil
‘Sin Identificar’ es un proyecto impulsado por la Biblioteca Nacional de España que aprovecha la inteligencia colectiva para identificar y contextualizar las fotografías de su archivo sobre la Guerra Civil Española, en concreto ocho cajas.
El Salto Radio
EL SALTO RADIO San Ildefonso, 20: un bloque en lucha en el barrio de Lavapiés
Vecinas y vecinos resisten el acoso inmobiliario en medio del ruido de demoliciones, cortes de agua y luz.
Análisis
Análisis Elon Musk y el gobierno del 0,0001%
La trayectoria empresarial y personal de Elon Musk –además de, por supuesto, su fortuna– lo inclinaban a ocupar el papel que ha acabado ejerciendo en la administración de Donald Trump.
Pensamiento
Fabian Scheidler “El progreso tecnológico se utiliza para aumentar la riqueza de unos pocos. No sirve a nadie más”
El autor de ‘El fin de la megamáquina. Historia de una civilización en vías de colapso’ ha desarrollado la metáfora del capitalismo como una máquina destructora y reivindica que hay oportunidades para el cambio.

Recomendadas

Francia
Francia Tras su inhabilitación, Le Pen no logra movilizar con su estrategia victimista
La mayoría de los franceses se dicen satisfechos de la condena de la líder ultraderechista y la manifestación en su apoyo solo reúne a unas 7.000 personas en París.
Música
Música Dut, una furia exquisita
El disco ‘Askatu korapiloa’ de Dut cumple 25 años. Exploramos un álbum que sigue impresionando.
Infancia
Marta Martínez Muñoz y Santi Morales “Problematizar el adultocentrismo no es igual a desatendernos de los cuidados”
La creencia de que las personas adultas son superiores solo por ser más grandes. La creencia. Eso es el adultocentrismo. Chicos, chicas y chiques lo definen en el estudio de Marta Martínez Muñoz y Santi Morales, sociólogos niñistas.
Salud
Enfermedades raras La enfermedad de Huntington: los rostros de una dolencia invisible
Hace 32 años se descubrió el gen responsable de la enfermedad de Huntington. Desconocida entre ciudadanos y sanitarios, se hereda en un 50% de los casos cuando uno de los progenitores la tiene.