Laboral
Mercadona en tempos da COVID, unha visión desde a Galiza

O modelo Mercadona “premia” a actitude voluntariosa e profesional dos e das traballadoras cunha prima salarial anual. Co tempo, apareceron declaracións de persoas exempregadas que denunciaban prácticas laborais intimidatorias e que podían facer perder esa prima. As denuncias tamén ían cara o servizo de saúde da empresa, remiso a certificar baixas laborais. Agora coa COVID, o modelo de saúde laboral en Mercadona segue actuando igual?

Trabajadora caja supermercado cuarentena
Unha traballadora atende tras a pantalla de protección na caixa rexistradora dun supermercado. Mikel Urabaien Otamendi
24 sep 2020 13:17

A chegada da COVID-19 está marcando un antes e un despois moi profundo dentro da sociedade. Os supermercados, logo da declaración do estado de alarma en marzo de 2020, tiveron que adaptar os cadros de persoal a novas maneiras de traballo para evitar contaxios. Mercadona, como o resto de grandes cadeas de supermercados, foi implementando unha serie de normas a medida que evolucionaba a pandemia. A empresa de Juan Roig foi creando e adaptando protocolos de seguridade tanto para persoas traballadoras como clientes. Aínda así, algunhas fontes sindicais apuntan falta de rigor desde a empresa cando alguén apunta a posibilidade de sintomatoloxía relacionada coa COVID. Segundo as fontes, a empresa elude a posibilidade de que unha persoa traballadora se contaxie, baséase en medidas de distancia ou temporais para reducir a capacidade de contaxio entre o cadro de persoal.

Medidas de seguridade

As medidas de protección entre empregados e empregadas de Mercadona recollen a instalación de mamparas, uso de lentes protectoras e outros medios de hixiene necesarios, así como manter distancias de seguridade de dous metros e non estar en contacto con outra persoa a menos de dous metros máis de 15 minutos. Ante a sospeita de ter sintomatoloxía relacionada coa COVID, acódese ao servizo médico de Mercadona.

“Polo que nos teñen contado, traballadores que acudiron ao servizo médico tiveron por resposta que non pode ser porque segundo o protocolo, os traballadores non poden estar menos de quince minutos a menos de dous metros” di María López, da CIG e en excedencia de Mercadona como liberada sindical. É dicir, a empresa é remisa a dar a baixa por COVID. “Sabemos que hai unha licenza retributiva para cubrir o 100% do salario en caso de baixa de curta duración”, sinala Juan Zas, cousa que se recolle no punto 27 do Convenio Laboral de Mercadona. “Todo isto controlado polo servizo médico da mesma empresa”.

“Ao comezo das medidas anti-COVID nos supermercados, o principal problema foi poder controlar o aforo, máis que nada as aperturas e os feches”, describe Juan Zas de CC.OO. A entrada atrapallada de clientes supoñía un problema ante o medo da poboación a quedar desabastecida. “Neste aspecto non se pode asegurar que haxa diferenzas entre Mercadona e outras cadeas de alimentación”. Ademais, a empresa hai tempo que comunicou que xa “gastou todos os recursos necesarios para formación do cadro de persoal en relación á COVID”, di López, no referente á protección do persoal da empresa fronte aos posibles contaxios.

Concentracións de clientes

A medida que pasaba o tempo, as normas internas para o control da pandemia dentro das tendas Mercadona foron variando. Así, establecíase que a responsabilidade de controlar o número de clientes correspondería á persoas responsable do establecemento ou da vixiancia de seguridade privada “designado por el”, pola persoa responsable da tenda.

“Noutras cadeas, o cadro de persoal coñece o número límite de clientes, en Mercadona só o coñece o responsable da tenda e non llo di ao personal”, apunta María López

“Noutras cadeas de alimentación o cadro de persoal coñece o número límite de clientes, en Mercadona é algo que só coñece o responsable da tenda e non llo di ao persoal”, apunta María López, quen tamén sinala que durante un período longo de tempo e dentro do estado de alarma, a empresa non cumpría coa obrigatoriedade da máscara para os clientes.

Consultando a web da empresa e concretamente a actualización número 6 sobre medidas de seguridade contra a COVID, non se concreta un número exacto ou unha porcentaxe determinada de clientes dentro das tendas. Si que establece unha distancia mínima “preventiva” dun mentro entre calquera persoa. Tamén que, cando se complete o número máximo permitido de persoas (non se especifica), non se permitirá a entrada a máis persoas, isto sucederá cando abandonen o establecemento outros clientes.

Dentro dos supermercados haberá carteis que indiquen as distancias, a separación, a recomendación do uso de máscaras, xel e luvas se fose necesario. Por outra parte, no mesmo documento especifícase que as dependencias serán desinfectadas “con servizos externos”.

Carga de traballo e primas

As medidas adoptadas polo Goberno central relativas a ERTEs e outras axudas, non foron acollidas por Mercadona segundo María López. O que si se fixo foi despedir persoal interino e temporal. Isto traduciuse nunha maior carga de traballo para o persoal fixo de empresa. López apunta que “retiraron apoios ao persoal cando as vendas aumentaron o dobre, polo menos na provincia da Coruña”. “Hai casos como Mercadona ou Froiz en Galicia, onde o cadro de persoal pode cumprir coas expectativas, mentres que noutros como Lidl, ás veces o cadro de persoal non é suficiente”, declara Juan Zas.
Os despidos de traballadores interinos e temporais traducíronse nunha maior carga de traballo para o persoal fixo da empresa

A cuestión é que o incremento de vendas e a redución de cadros trouxo unha situación de saturación por traballo. Isto ocorreu en todos os centros, segundo as fontes sindicais consultadas. En concreto a CIG declara que a tenda do Seixo na Coruña, foi investigada pola Inspección de Traballo ante a falta de persoal abondo logo do despedimento de tres persoas. “Esa foi a única das 23 tendas na provincia da Coruña que foi reforzada con máis persoal”, despois dunha inspección laboral.

Outra das consecuencias desta política de reaxuste para o persoal é a retribución. Existe unha política retributiva en Mercadona que consiste en incluír unha prima anual a partir do segundo ano como traballador. Para o mes de marzo, no segundo e terceiro ano na empresa inclúse unha prima por rendemento, por eficiencia e unha serie de parámetros que figuran no contrato que asina o traballador ou traballadora.

A partir do cuarto ano a prima dóbrase, así que ese mes de marzo entra unha cantidade de diñeiro extra nas nómimas. Mais a prima vén logo dunha “avaliación” que realiza o coordinador de área ou sección. “É unha avaliación completamente subxectiva porque é como se dixese “eu considero que es bo ou non”” apunta López. As primas non son algo exclusivo de Mercadona, como di Juan Zas. “En todas as empresas existen primas, tamén é certo que a maioría dependen da subxectividade de quen avalía, mais intentamos que sexan xustas dentro desa subxectividade”. Zas apunta un caso na provincia da Coruña en que a subxectividade das avaliacións “facía que algúns traballadores se sentisen infravalorados”.

As fontes sindicais apuntan a que Mercadona está seguindo unha tendencia a rebaixar as primas por produtividade

Coa diminución dos cadros de persoal, as fontes sindicais consultadas apuntan a que Mercadona está seguindo unha tendencia a rebaixar as primas por produtividade. A cerna deste comportamento está no xa mencionado aumento da carga de traballo para o persoal despois da eliminación de temporais e interinos. “Agora, antes da avaliación fan unha pre-avaliación, así avisan segundo a que xente, que non pasarán a avaliación de obxectivos, deste xeito a empresa aforra moitos cartos” explica María López.

En contacto con Mercadona, a empresa sinala que na súa Memoria Anual 2019, aparece todos os anos o salario das súas traballadoras e traballadores. “Do mesmo xeito que a cantidade de prima de beneficios compartida co seu persoal”. Sobre a prima engadida aos salarios, a empresa responde que “os seus soldos, sumando a prima, case duplican o salario mínimo interprofesional”.

Mercadona achega ademais unha táboa onde se pode ver que “o 99% do persoal recibe a prima e os criterios son obxectivos”. Por último engade que “somos pioneiros en transparencia retributiva e como verás todo é público”.

Tensión coa empresa

Ante a actual situación coa COVID e a inseguridade dos actuais protocolos para facerlle fronte, podería preguntarse se Mercadona ten unha estratexia ou protocolo máis elaborado en caso dun contaxio masivo dentro do persoal? “Non, non teñen, falan por exemplo da desinfencción polas noites, mais nós non o vemos, non sabemos se é así”, apunta López.

As directrices da empresa para unha baixa están catalogadas co seu tempo de duración, cadros onde se “estipula” o tempo que pode “durar” unha doenza. “Poden retirarche o complemento por I.T. (incapacidade temporal) aludindo que non cumpriches cos catro puntos que aparecen no convenio” aclara López. Estes puntos tamén aparecen no artigo 27 do convenio laboral:

“Tamén se establece un complemento sobre a prestación da Seguridade Social ata alcanzar (...) o 100% do Complemento de Posto de Traballo, sempre que a relación laboral non se extinguiu coa empresa e déanse todas e cada unha das seguintes circunstancias:
1. Que o índice de absentismo do traballador/a non supere o 2 % da súa xornada anual.
2. A I. T. non supere a duración prevista polo INSS para cada patoloxía.
3. Que non exista reiteración en I. T. e/ou recaídas do traballador/a en o último ano.
4. Colaboración do traballador/á que se realice por parte do SME o seguimento médico semanal.”

Sobre o primeiro punto, “é imposible non superar ese 2%, pois con tres días de baixa xa o superaches, e logo din, e isto está recollido en actas, que ese punto nunca se aplica para retirar a I.T.”. Neste senso, “descoñecemos cal é o procedemento interno de Mercadona con respecto ás baixas e o seu proceder”, sinala Juan Zas, quen destaca que “agora nas grandes empresas estanse facendo os test psicosociais, con preguntas pautadas e que a persoas traballadora responde de maneira completamente anónima”.

“De vinte e tres tendas Mercadona na provincia da Coruña, os últimos tests psicosociais alertaban que oito delas apuntaban risco intolerable”, suliña María López. “Entre os riscos apuntados estaban os de acoso sexual e acoso psicolóxico”. De momento, segundo as fontes sindicais consultadas por este medio, non se coñece que a empresa teña feito algún tipo de intervención para resolver esta situación.

A solución a todas estas cuestións son debatidas no marco de Intercentros. É a sección que, con sede en Madrid, acolle todas as reunións entre empresa e sindicatos. As centrais maioritarias son UGT e CC.OO, con quen Mercadona mantén maior contacto. Existen outras forzas sindicais que “están nesas reunións segundo a proporción da súa representatividade”, sinalan fontes sindicais.

Este último punto non é compartido por forzas sindicais consideradas pola empresa como “minoritarias”. Existe un abano de sindicatos, con menor representación, que alegan a un “entendemento” entre as grandes centrais sindicais e Mercadona para que non exista conflitividade laboral dentro da empresa. En tal caso, o modelo Mercadona está moi discutido entre os seus propios cadros de persoal.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra en tu cuenta.

Relacionadas

Chernóbil
Cuba y Chernóbil Cuba, Chernóbil y COVID-19
Los médicos cubanos ya acudieron al rescate de los niños de Chernóbil.
Comunidad de Madrid
Comunidad de Madrid Un rayo de esperanza tras cinco años de los protocolos de la vergüenza
A punto de prescribir los posibles delitos, un avance judicial abre la puerta a conocer quién decidió no derivar a hospitales a ancianos en residencias en la Comunidad de Madrid.
Energía
Península ibérica Apagón masivo en toda España: “entre 6 y 10 horas” para restituir la energía en todo el territorio, según REE
El cero eléctrico de origen desconocido afecta a la España peninsular, Andorra y Portugal desde las 12.38 de este 28 de abril. Parte del Gobierno está reunido en la sede de Red Eléctrica. El Ejecutivo ha convocado el Consejo de Seguridad Nacional.
Comunidad de Madrid
Paros 28 y 29 de abril Huelga total en la educación pública madrileña
Infantil, Primaria, Secundaria, FP, Educación Especial, Universidad. Las plantillas de todos los niveles de la educación madrileña pararán este lunes 28 de abril por la “infrafinanciación” que Ayuso mantiene en la enseñanza.
Comunidad de Madrid
Comunidad de Madrid Facultades cerradas en Madrid para denunciar la precarización y la infrafinanciación
Los piquetes están informando de la huelga en universidades como la Complutense y la Autónoma, en la que ha habido algunos incidentes con personal de seguridad y con la extrema derecha.
Palestina
Genocidio Israel asesina a cien personas en Gaza durante las últimas 48 horas
Esta semana comienza una vista oral en la Corte Internacional de Justicia que examina la ilegalidad de la decisión israelí de cortar la cooperación con la agencia de derechos palestinos de la ONU, UNRWA.
Laboral
Laboral Trabajar para vivir, morir por trabajar
El 28 de abril se conmemora el Día Mundial de la Seguridad y la Salud en el Trabajo con la necesidad de la implementación de medidas ante la siniestralidad laboral, que dejó en el país en 2024 la muerte de 796 personas.
Genocidio
Genocidio Activistas crean la embajada de Palestina en Bruselas mientras Israel prosigue con su asedio en Gaza
Mientras los ataques de Israel sobre la Franja de Gaza ya han dejado más de 51.490 muertos, activistas han rociado de sangre un edificio que simula ser la embajada de Palestina, dejando un rastro de pintura roja hasta la embajada del Estado sionista.
Sevilla
Sanidad Pública Profesionales de Atención Temprana advierten del colapso del servicio en Andalucía
El servicio que atiende a más de 32.000 niñas y niños de entre 0 y seis años se encuentra en una situación crítica, con profesionales precarizados y listas de espera que incumplen la Ley de Atención Temprana aprobada en 2023

Últimas

Eventos
Evento Un Salto al periodismo desde el barrio: acompáñanos en un directo sobre periodismo situado
El Salto organiza un evento centrado en el potencial de los formatos sonoros para transmitir información veraz y fiable de forma cercana. Para hacer periodismo desde el barrio y barrio desde el periodismo.
Análisis
Análisis La izquierda donde rompe la ola
El crecimiento electoral de un amplio abanico de fuerzas de extrema derecha desde hace unos años complica la consecución de decisiones a nivel de la UE.
Ayuntamiento de Madrid
Paros en Madrid Fin de la huelga de basuras en Madrid
La plantilla ha votado a favor de la última propuesta, en un paro que comenzaba el pasado 21 de abril y con el que se demandaba la actualización de un convenio que se ha quedado obsoleto.
LGTBIAQ+
Juicio el 9 de mayo Lidia Falcón pide cinco años de cárcel a una mujer trans por un tuit de 2021 que no la menciona
La activista antiderechos Lidia Falcón denunció a Diana Juan Cano en 2021 por un tuit que apenas tuvo repercusión. La acusación pide una pena de cinco años de prisión y 50.000 euros de indemnización.
Comunidad de Madrid
LGTBifobia Femen protesta contra las terapias de conversión en un acto de la familia de psiquiatras Rojas Estapé
El movimiento Femen ha querido denunciar públicamente la relación de esta familia con sectores ultraconservadores de la Iglesia y su postura abiertamente contraria a los derechos del colectivo LGTBIQ+
Más noticias
Gobierno de coalición
Gobierno de coalición Sánchez piensa en un paréntesis legislativo para evitar roces con los socios tras una semana explosiva
El choque bronco por el caso de las compras de balas israelíes a cargo de Grande Marlaska puso sobre la mesa como nunca la ruptura de la coalición, aunque nunca fue una opción.
La vida y ya
La vida y ya Espacios de encuentro
Me contaba que, al final del día, le dolían mucho las manos y que había dejado de escribir. Que ya no llevaba el cuaderno pequeño que tenía para anotar ideas que luego se transformarían en artículos o poemas.
LGTBIAQ+
Juicio el 9 de mayo Lidia Falcón pide cinco años de cárcel a una mujer trans por un tuit de 2021 que no la menciona
La activista antiderechos Lidia Falcón denunció a Diana Juan Cano en 2021 por un tuit que apenas tuvo repercusión. La acusación pide una pena de cinco años de prisión y 50.000 euros de indemnización.

Recomendadas

Senegal
Migraciones El mito de la migración ordenada: la denegación de visados por el Consulado de España en Dakar
Maltrato institucional. Estas dos palabras son las más escuchadas cuando se pregunta a personas descontentas con el Consulado de España en Dakar. Cada vez más personas denuncian denegación de visados que no consideran justificados.
Guinea-Bissau
Internacional Guinea-Bissau arranca una ola de represión tras el sabotaje popular de una mina de arena en un parque natural
Una acción liderada por las mujeres del pueblo de Varela provocó un incendio en la bomba de extracción de la mina de arena pesada. El Gobierno ha llevado a cabo la detención de 16 personas, entre las que se encuentran líderes locales.
Galicia
Galicia Vigo, A Coruña y Ourense compraron material policial a Israel por medio millón de euros en solo cuatro años
El alcalde ourensano, Gonzalo P. Jácome, adjudicó un contrato por 70.000 euros días después del siete de octubre. Abel Caballero firmó otro de más de 200.000 euros y la alcaldesa de A Coruña siguió la estela con un contrato de 170.000 euros.